راز ماندگاری چارلی و کارخانه شکلات‌سازی رولد دال

با وجود گذشت حدود ۶۰ سال از انتشار کتاب و تقریباً ۵۰ سال از اکران نخستین نسخه سینمایی “چارلی و کارخانه شکلات‌سازی”، اعلام ساخت فیلم جدیدی که به داستان پیشینه شخصیت ویلی وانکا می‌پردازد، نشان از این دارد که داستان سحرآمیز رولد دال همچنان در میان انواع نسل‌ها جاودانه و محبوب است. در سال ۱۹۶۴، رولد دال با طراحی داستان تخیلی خود، شخصیت چارلی باکت را به جهان معرفی کرد. داستان این افراز و نزول حول محور یک پسر عادی است که با کشف یکی از بلیط‌های طلایی شرکت وانکا، فرصت فراگیری یک زندگی بهتر را برای خود و خانواده‌اش فراهم می‌کند. “چارلی و کارخانه شکلات‌سازی” با داستانی پر از رنگ و تخیل و با پیامدهای اخلاقی قوی، به عنوان یک اثر کلاسیک ادبی شناخته می‌شود.

اولین نسخه سینمایی این داستان در سال ۱۹۷۱ به تهیه‌کنندگی جین وایلدر و با بازی او در نقش ویلی وانکا منتشر شد و با استقبال بزرگی همراه بود. در سال ۲۰۰۵، نسخه دوم این فیلم منتشر شد که با وجود موفقیت، با تغییرات قابل توجهی نسبت به نسخه اولیه همراه بود. این نسخه تاریک‌تری را با کارگردانی تیم برتون به تصویر کشید و این امر با شناخته شدن برتون برای فضاهای تاریک در فیلم‌های خود، به‌طور کامل قابل پیش‌بینی بود. با این حال، نقش جانی دپ در نقش ویلی وانکا نیز موفقیت آمیز بود و به فیلم جلب توجه کرد.

در ژانویه ۲۰۲۱، اعلام شد که داستان پیش‌زمینه “چارلی و کارخانه‌ی شکلات‌سازی” در حال ساخت است. این فیلم، با اتکا به اثر اصلی، داستان جدیدی از زندگی ویلی وانکای جوان را به تصویر می‌کشد. اما سوالاتی که پیش می‌آید این است: چرا ماورایی ویلی وانکا هنوز هم جذاب است؟ چرا در حالی که شصت سال از انتشار اصلی گذشته، فیلمسازان به ساخت داستان جدید از این شخصیت‌ها علاقه دارند؟

یکی از دلایل این جذابیت، در قدرت خالق اثر، یعنی رولد دال، نهفته است. دال با مهارت در خلق آثاری که برای سینماگران جذاب و چالشی هستند، شهرت دارد. “چارلی و کارخانه شکلات‌سازی” تنها یکی از آثاری نیست که از اثرات دال به سینما منتقل شده، بلکه اثراتی چون “ماتیلدا”، “جادوگران”، “جیمز و هلو غول پیکر” و “آقای فاکس فوق‌العاده” نیز به این لیست افتخارات اضافه می‌شوند. مهارت در داستان‌نویسی، شخصیت‌های زنده و فضاهای رنگی تازه با ترکیبی از ترسناک و تلخ در داستان‌های دال، باعث شده که آثار او پر از پیام‌های عمیق و جذاب باشند. این مواصفات، همچنین هواداران بی‌شماری را به سوی آثار او کشانده است.

با این توانایی در خلق دنیای تخیلی، دال موفق به انتقال جادوی داستان‌های خود به صفحه نمایش شده و تأثیر گذاری طولانی‌مدت در ذهن تماشاگران خود داشته است. جوهر تخیلی کتاب‌های او در فیلم‌ها به خوبی حفظ شده و این ادامه حضور ماندگاری او در عرصه سینما را تضمین می‌کند.

در داستان ویلی وانکا، عناصری وجود دارد که از محدودیت‌های زمان و مکان خود بیرون می‌رود. این فیلم با یک سخنرانی جذاب، بی‌تفاوت از سن و تجربه، با تمام افراد صحبت می‌کند و برای هرکسی چیزهای شگفت‌انگیز دارد. نقل قول از این فیلم نسبت به دیگر داستان‌ها، تعداد زیادی طرفدار جذب می‌کند.

در این داستان، درس‌ها و پیام‌های اخلاقی و انسانی به شکل بی‌پایان حاصل می‌شوند، که غنی از معانی و مفاهیم گوناگون، مخاطبان را درگیر خود می‌کند. نقشهای پیچیده کارگر، مسائل زیادی را مطرح می‌کند که تفکر و تأمل بیشتری را ایجاب می‌کند.

و در انتها، لحن طنز داستان و حواشی آن، جزوی از جذابیت اصلی آن است. این لحظات طنز و سبکی غیرقابل تداوم در داستان، به شما احساس خوشحالی و سرخوشی می‌بخشد، همچنین باعث می‌شود که تجربه تماشاگران از این داستان، یک تجربه لذت‌بخش و ناب باشد.

داستانی ورای زمان و مکان

تعداد اندکی از فیلم‌ها یا پروژه‌های هنری وجود دارند که قابلیت مقاومت در برابر آزمون زمان را دارند، و چارلی و کارخانه شکلات‌سازی از آن دسته استثنائی است. به نظر می‌رسد که رولد دال توانسته است یک فرمول مخفی را برای خلق آثاری که به‌طور مداوم از آن‌ها استقبال شود، کشف کند. اگرچه این فرمول به صورت صریح فاش نشده، اما جلوه‌های ویژه‌ای از جادو و ابتکار در داستان‌های او به چشم می‌آید.

آموختن از رولد دال نشان می‌دهد که بهترین آثار، آثاری هستند که از مرزهای زمانی عبور می‌کنند و قدرت اثرگذاری در طول زمان دارند. این آثار پیام‌های پرطنین و عمیقی را ارائه می‌دهند که به راحتی از چالش‌های مختلف زمانی عبور می‌کنند. از طریق ایجاد احساسات خوب و ارتباط عاطفی با تماشاگران، آثار دال نه تنها تفاوت سازنده در زمان بلکه نمادی از هنری است که همیشه در قلب و ذهن مخاطبان باقی خواهد ماند.

شخصیت وانکا

ویلی وانکا، مدیر فراز و فرودهایی از زندگی که با نگاهی متفاوت و خلاقانه به دنیا نگاه می‌کند، می‌باشد. او مدیری است که اخلاقیات کودکانه‌ای دارد که به گذشته و تجربیات دشوار پدر دندان‌پزشکش بازمی‌گردد. با این حال، با اراده و اصرار جنگجویانه‌اش، به دستاورد آرزوهای خود دست یافته است. لبخندی که همواره بر لب اوست، مساله‌ای نیست که از آن ترسی داشته باشد که مهمانانش را دلخور کند.

ویلی وانکا، با تمایل به تفکر خلاقانه و خارج از جعبه، محصولات بی‌نظیری مانند بستنی غیرقابل ذوب یا پرندگان شکلاتی جیک‌جیک کن را خلق می‌کند. نگرش و اشتیاق او مسری است و این مشخصه‌ها به او کمک می‌کنند تا در میان کارکنانش احساس بهره‌وری و انگیزه کاری ایجاد کند.

صاحب کارخانه شکلات‌سازی وانکا، با تمایل به رفتارهای غریب و خارق‌العاده، در کنار این مسائل، از ابعاد خیرخواهانه‌ای نیز برخوردار است. اومپا-لومپاها، کارگران مرموز او، از جایی به نام لومپالند می‌آیند و با کمال مهربانی از آن‌ها مراقبت می‌کند. او به این افراد کمترخوش‌حال اجازه می‌دهد در کارخانه‌اش به کار بپردازند و به جای پذیرایی از دانه‌های کاکائو به عنوان مزه‌ای دلپذیر، آن‌ها را نجات می‌دهد. این رفتارهای مهربانانه باعث ایجاد یک محیط کاری امن و پر از احترام می‌شود.

بنابراین، علاوه بر اینکه ویلی وانکا مدیری استثنائی و خلاق است، او همچنین یک شخصیت خیرخواه و حمایت‌کننده است که در کنار کارکنانش برای خلق یک جو کاری دلپذیر و پویا، تلاش می‌کند.

تعیین ارث وانکا که از بین کودکان انتخاب شود، نشان‌دهنده اعتماد او به کودکان بیشتر از بزرگسالان در اداره کارخانه است. او به دنبال جانشینی می‌گردد که نه تنها اعتماد او را جلب کند بلکه قادر به اداره کارخانه باشد و اگر این فرد اتفاقاً یک کودک باشد، این امکان را داراست که به آزادی خلاقانه کودکانه خود ادامه دهد. این تمایل نه تنها نشانه‌ای از شیفتگی وانکا به کودکان است بلکه نمایانگر اراده او برای حفظ جادوی خود در کارخانه می‌باشد.

وانکا حتی از قبول عیب‌های دیگران خودداری می‌کند و در مواجهه با هر گونه خطا، بدون هیچ‌گونه ملاحظه‌ای، مجازات می‌کند. این خصوصیت نشان‌دهنده حساسیت و دقت او در اداره‌ی کارخانه و حفظ استانداردهای خود است.

این مزایا و معایب شخصیت وانکا باعث می‌شود تا در طول ۶۰ سال، او به عنوان یک شخصیت واقعی و قابل لمس شناخته شود که بسیاری از مخاطبان با او همدردی کنند، از او الهام بگیرند یا به عنوان یک دوست احساس کنند. حالا با حضور تیموتی شالامی در نقش وانکا، آیا این جذابیت جادویی به همراه خواهد داشت؟ این موضوع تا زمان اکران آخرین نسخه، یک سوال برای دیدار است.