لبو، گنجینه‌ای از سلامتی

لبو، یکی از انواع چغندر، گیاهی از خانوادهٔ اسفناجیان است که دارای رنگ قرمز و طعم شیرین می‌باشد. این گیاه دارای ریشهٔ غده‌ای و قندی است و برگ‌های آن درشت و پهن هستند. مواد غذایی لازم برای رشد و تغذیه نیز در ریشهٔ این گیاه ذخیره می‌شود. لبو یا چغندر در تهیه آش‌ها، دسرها و بورانی‌های متنوع استفاده می‌شود. خواص این گیاه، از فیتوکمیکال‌ها و ترکیبات فعال زیستی که در آن حاصل می‌شود، مشتق می‌شود. به دلیل نقش‌های مفید در بهبود پیامدهای بالینی و پاتولوژیک، چغندر قرمز یا لبو به عنوان یک ماده مفید شناخته شده است.

ارزش غذایی لبو

لبو یک منبع غنی از مواد مغذی، فیبر و ترکیبات گیاهی است و از نظر سلامتی، این سبزی دارای مزایای زیادی می‌باشد. به عنوان مثال، مصرف لبو بهبود سلامت قلب، کاهش فشار خون و افزایش توان ورزشی را ارتقاء می‌دهد. در ادامه، به بررسی ارزش غذایی و خواص لبو خواهیم پرداخت.

لبو به میزان زیادی مواد مغذی حیاتی ارائه می‌دهد و یک منبع عالی از فیبر، فولات (ویتامین B9)، منگنز، پتاسیم، آهن و ویتامین C محسوب می‌شود. چغندر و آب چغندر نیز از مزایای متعددی برخوردارند، از جمله بهبود جریان خون، کاهش فشار خون و افزایش عملکرد ورزشی. این مزایا به دلیل حاوی نیترات‌های معدنی در لبو بوده و بیشتر به صورت پخته یا ترشی مصرف می‌شود.

کربوهیدرات‌های چغندر شامل قندهای ساده مانند گلوکز و فروکتوز هستند که به ترتیب ۷۰ و ۸۰ درصد از کل کربوهیدرات‌های چغندر را تشکیل می‌دهند. لبو همچنین حاوی فروکتان‌ها، یعنی کربوهیدرات‌های زنجیره کوتاه که به عنوان FODMAPs شناخته می‌شوند، است. با شاخص گلیسمی ۶۱، لبو متوسط در نظر گرفته می‌شود که نشان‌دهنده سرعت افزایش سطح قند خون پس از مصرف غذا است. همچنین بار گلیسمی لبو بسیار کم و فقط ۵ است، که نشان‌دهنده تأثیر کمتر آن بر سطح قند خون و عدم توانایی در افزایش سریع آن می‌باشد؛ زیرا کل کربوهیدرات در هر وعده‌ غذایی آن به میزان کمی است.

خواص و فواید لبو یا چغندر قرمز

کمک به سلامت پروستات

مواد مغذی موجود در لبو نقش مهمی در حفظ سلامت پروستات مردان ایفا می‌کنند. این مواد شامل ویتامین C، بتاکاروتن و پتاسیم می‌باشند. تحقیقات نشان می‌دهد که مصرف لبو می‌تواند به کاهش ابتلا به بیماری‌های مرتبط با پروستات کمک کند. به عنوان مثال، آنتی‌اکسیدان‌های موجود در این گیاه می‌توانند در پیشگیری از سرطان پروستات مؤثر باشند. مطالعات حاکی از آن است که چغندر توانسته است در آزمایشات حیوانی منجر به کاهش تکثیر سلول‌های سرطانی شود. تحقیقات در انسان نیز نشان می‌دهد که مصرف چغندر می‌تواند به کاهش تکثیر سلول‌های توموری در سرطان‌های پستان و پروستات کمک کرده و نتایج مثبتی به دنبال داشته است.

چغندر قرمز و کمک به کاهش وزن

لبو، همانند سایر گروه‌های سبزیجات، دارای مقدار زیادی آب و کم کالری است، و گزارش‌های متعدد حاکی از این است که افزایش مصرف غذاهای کم کالری نظیر میوه و سبزیجات، با کاهش وزن همراه بوده است. علاوه بر این، چغندر، با وجود کم بودن کالری، مقادیر متوسطی از پروتئین و فیبر را فراهم می‌کند که هر دو این عناصر به دستیابی به وزن ایده‌آل کمک می‌کنند. فیبر موجود در چغندر همچنین می‌تواند با کاهش اشتها و افزایش احساس سیری معده، منجر به کاهش وزن شود. اگرچه هنوز مطالعه‌ای اثرات مستقیم چغندر بر وزن را آزمایش نکرده است، احتمالاً اضافه کردن لبو به رژیم غذایی می‌تواند به کاهش وزن کمک کند. همچنین، مصرف لبو به هیدراته نگهداشتن بدن و تسریع فرآیند سم زدایی کمک می‌کند.

کاهش سطح فشار خون با خوردن چغندر قرمز

لبو حاوی نیترات است که به کاهش فشار خون کمک می‌کند و خطر بروز بیماری‌های قلبی و سکته را کاهش می‌دهد. مهم است بدانیم که نیترات در بدن انسان به اکسید نیتریک تبدیل شده و به بهبود استراحت رگ‌های خونی کمک می‌کند، از این راه باعث بهبود جریان خون می‌شود. این تأثیر باعث کاهش فشار خون فرد می‌شود. این اثر، که نشان‌دهنده ارتباط بین خواص لبو و کاهش فشار خون است، چندین ساعت پس از مصرف چغندر به وجود می‌آید.

چغندر قرمز برای بهبود عملکرد کبد

وجود کلسیم، بتالائین، ویتامین‌های B، آهن، و آنتی‌اکسیدان در لبو، آن را به یکی از بهترین و پرطرفدارترین مواد غذایی و سبزیجات برای حمایت از کبد تبدیل کرده است. علاوه بر این، لبو توانایی رقیق کردن صفرا را داراست و باعث می‌شود که به‌راحتی در جریان کبد و رودۀ کوچک حرکت کند، که به بهبود سلامت کبد کمک می‌کند. بتالائین موجود در لبو به کبد کمک می‌کند تا سموم را از بین ببرد. همچنین، فیبر موجود در لبو از سمومی که از کبد دفع شده است، پاکسازی می‌کند و تضمین می‌شود که این سموم دوباره وارد بدن نشوند. کاهش التهاب و بهبود جریان خون در کبد از دیگر مزایای مصرف لبو برای حفظ سلامت کبد است.

افزایش استقامت بدن ورزشکاران با چغندر قرمز

لبو و آب آن به بهبود عملکرد قلب و ریه‌ها در حین ورزش کمک می‌کنند. اکسید نیتریک، که از لبو حاصل می‌شود، باعث افزایش جریان خون در عضلات می‌شود. برخی از ورزشکاران در طی فعالیت ورزشی از لبو یا آب چغندر برای بهبود عملکرد خود استفاده می‌کنند. نیترات‌های غذایی تأثیرگذار بر کارایی میتوکندری دارند و به عنوان اجزای غیرمستقیم، وظیفه تولید انرژی و مصرف اکسیژن در سلول‌های بدن را به عهده دارند.

چغندر قرمز و کاهش التهابات بدن

همان‌طور که مشاهده می‌شود، لبو حاوی رنگدانه‌هایی به نام بتالین است که دارای خواص ضدالتهابی متعددی است. این ممکن است تأثیرات مثبتی بر سلامت داشته باشد، زیرا التهاب مزمن با عواملی همچون چاقی، بیماری قلبی، بیماری کبد و سرطان در ارتباط است. یک تحقیق بر روی ۲۴ نفر مبتلا به فشار خون بالا نشان داد که مصرف ۸.۵ اونس (۲۵۰ میلی‌لیتر) آب چغندر به مدت ۲ هفته به طریق چشم‌گیری برخی از نشانگرهای التهابی از جمله پروتئین‌های واکنشی و فاکتور نکروز تومور آلفا را کاهش داد. علاوه بر این، یک مطالعه قدیمی در سال ۲۰۱۴ روی افراد مبتلا به استئوآرتریت – یک وضعیت مرتبط با التهاب در مفاصل به نام آرتروز – نشان داد که مصرف کپسول‌های حاوی بتالین از عصاره چغندر منجر به کاهش درد و ناراحتی شد. همچنین نتایج حاکی از این است که مصرف آب و عصاره چغندر منجر به کاهش التهاب کلیه در موش‌هایی شده است که مواجه با مواد شیمیایی سمی و آسیب‌زا بوده‌اند. با این حال، برای اطمینان از اینکه لذت بردن از مصرف لبو در مقادیر طبیعی به عنوان بخشی از یک رژیم غذایی سالم، همان فواید ضدالتهابی را دارد، نیاز به مطالعات بیشتر در انسان وجود دارد.

لبو و محافظت از عملکرد مغز

همانطور که می‌دانید، با گذر زمان، عملکردهای ذهنی و شناختی به طور طبیعی کاهش می‌یابند، که ممکن است خطر ابتلا به اختلالات عصبی مانند زوال عقل را افزایش دهد. نیترات‌های موجود در لبو ممکن است با گشاد شدن رگ‌های خونی و افزایش جریان خون به مغز، عملکرد مغز را بهبود بخشد. به ویژه، تحقیقات نشان داده است که مصرف چغندر می‌تواند جریان خون در لوب پیشانی مغز را بهبود بخشد، که این منطقه با تفکرهایی همچون تصمیم‌گیری و حافظه کاری مرتبط است. همچنین، یک مطالعه قدیمی در مورد خواص لبو در افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ نشان داد که زمان واکنش در طول تست عملکرد شناختی در افرادی که روزانه ۸.۵ اونس (۲۵۰ میلی لیتر) آب چغندر به مدت ۲ هفته مصرف کرده بودند، ۴ درصد سریع‌تر از گروه کنترل بودند. با این حال، برای تعیین اینکه آیا لبو می‌تواند برای بهبود عملکرد مغز و کاهش خطر زوال عقل در جمعیت عمومی مفید باشد، نیاز به تحقیقات بیشتری است. به طور خلاصه، چغندرهای قرمز حاوی نیترات هستند که ممکن است با افزایش جریان خون به مغز، عملکرد شناختی را بهبود بخشند، اما برای اطمینان از این موضوع، تحقیقات بیشتری لازم است.

ویتامین‌ها و مواد معدنی چغندر قرمز

چغندر به عنوان یک منبع فوق‌العاده از ویتامین‌ها و مواد معدنی شناخته می‌شود که از جمله مهمترین آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• فولات (ویتامین B9):
•  معروف به ویتامین B9، برای رشد طبیعی بافت‌ها و عملکرد سلولی بدن بسیار حائز اهمیت است.
•  مصرف فولات به ویژه برای زنان باردار ضروری است.
•  ۱۰۰ گرم لبو، ۲۸ درصد نیاز روزانه بدن به این ماده را تامین می‌کند.
• منگنز:
• یکی از مواد معدنی مهم که عمدتاً در غلات سبوس‌دار، حبوبات، میوه‌ها و سبزیجات یافت می‌شود.
•  ۱۰۰ گرم چغندر، ۱۷ درصد نیاز روزانه بدن به این ماده را فراهم می‌کند.
• پتاسیم:
•  رژیم‌های غذایی غنی از پتاسیم می‌توانند به کاهش فشار خون کمک کرده و تاثیر مثبتی بر سلامت قلب داشته باشند.
•  ۱۰۰ گرم چغندر، حاوی حدود ۳۲۵ میلی گرم از این ماده معدنی می‌باشد.
• آهن:
• یک ماده معدنی اساسی که نقش مهمی در سلامت بدن ایفا می‌کند.
•  وجود آهن برای انتقال اکسیژن به گلبول‌های قرمز خون ضروری است.
•  ۱۰۰ گرم چغندر، ۱۰ درصد نیاز روزانه بدن به این ماده معدنی را تأمین می‌کند.
• ویتامین C:
•  یک ویتامین مشهور با خصوصیات آنتی اکسیدانی قوی که برای عملکرد سیستم ایمنی و سلامت پوست ضروری است.
•  ۱۰۰ گرم چغندر، ۹ درصد نیاز روزانه بدن به این ویتامین را تأمین می‌کند.

عوارض مصرف زیاد لبو

بهتر است همواره از یک تنوع در رژیم غذایی خود بهره‌مند شوید. استفاده از مقدار معقولی لبو در روز معمولاً خطراتی ندارد؛ اما مصرف افزایش یافته ممکن است منجر به مشکلاتی مانند کاهش فشار خون، ادرار و مدفوع قرمز یا سیاه، و مشکلات گوارشی برای افراد حساس به مواد مغذی شود. مصرف بیش از حد چغندر نیز ممکن است باعث نقص در دریافت مواد مغذی از سایر غذاها شود. بنابراین، توصیه می‌شود با یک متخصص تغذیه مشورت کرده و رژیم غذایی خود را بهینه کنید. همواره به یاد داشته باشید که قبل از ایجاد تغییرات چشمگیر در رژیم غذایی، بهتر است با پزشک خود مشاوره کنید.

جمع‌بندی

سرانجام، لبو یک منبع غنی از آنتی‌اکسیدان‌های قوی است که می‌تواند سیستم ایمنی بدن شما را تقویت کرده و در بهبود عملکرد دستگاه گوارش، قلب، کاهش وزن، درمان سرماخوردگی و دیگر موارد تأثیرگذار باشد. با این حال، حساسیت به میزان مصرف هر نوع ماده غذایی نیز مهم است و باید در رژیم غذایی خود از این مواد با هوشمندی استفاده کنید، تا از زیاده‌روی جلوگیری نموده و تعادل مناسبی حفظ شود.