بیش از یک داستان: ۹ فیلم و انیمیشن دیزنی با الهام از کتاب

دیزنی همواره در تلاش بوده تا داستان‌هایی که در کتاب داستان‌ها و ادبیات موجودند را به عنوان فیلم‌هایی مانند «سفید برفی»، «زیبای خفته» و بازسازی لایو اکشن «پری دریایی کوچولو» بر روی پرده سینما ببرد. بسیاری از فیلم‌ها و شخصیت‌ها مدیون افسانه‌ها، داستان‌ها و ادبیات هستند تا حدی که گاهی اوقات می‌توان به راحتی فراموش کرد که کدام نسخه، نسخه‌ی اصلی یک فیلم است.

بسیاری از بهترین و درخشان‌ترین فیلم‌ها و انیمیشن‌های دیزنی ریشه در ادبیات و کتاب‌ها دارند. این استودیو لزوما همه‌ی شخصیت‌های انیمیشنی و سینمایی مورد علاقه‌ی خود را از همان ابتدا خلق نکرده و گاهی اوقات سراغ چهره‌های مشهور داستانی رفته است؛ شخصیت‌هایی که شاید تا امروز از منبع اقتباس‌شان کاملا بی‌خبر بوده‌اید.

• مری پاپینز (Mary Poppins) – برگرفته از کتاب مری پاپینز نوشته‌ی پی ال تراورز

کارگردان: جولی اندروز
بازیگران: جولی اندروز، اد وین، متیو گاربر
تاریخ انتشار: ۱۹۶۴
امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۸ از ۱۰
امتیاز راتن تومیتوز: ۸۸ از ۱۰۰

هرکسی که فیلم نجات آقای بنکس را دیده باشد، خوب می‌داند که والت دیزنی مجبور شد برای ساخت فیلمی با اقتباس از کاراکتر مری پاپینز، از جان مایه بگذارد. به خصوص که نویسنده‌ی این داستان، تراورز به نحو تعجب آوری مصمم بود تا از شخصیت محبوبش محافظت کند. در حالی که دیزنی در آن زمان در حال کار بر روی پروژه‌هایی مانند سفید برفی و پینوکیو بود، تراورز می‌خواست پرستار بچه‌ای با یک چتر پرنده را خلق نماید.

البته بین نسخه کتاب مری پاپینز و فیلم ساخته شده توسط جولی اندروز تفاوت‌های زیادی وجود دارد، اما به راحتی می‌توان درک کرد که چرا والت دیزنی مصمم بود تا فیلمی را با اقتباس از این کتاب بسازد. به خصوص با توجه به کاراکتر مری پاپینز که کاراکتری شوخ طبع و شاعر است و شباهت زیادی به والت دیزنی داشت.

• دیگ سیاه (The Black Cauldron) – برگرفته از کتاب تاریخچه پرایدن نوشته‌ی لوید الکساندر

کارگردان: تد برمن
بازیگران: گرند باردسلی، فردی جونز، برندون کال
تاریخ انتشار: ۱۹۸۵
امتیاز IMDb به فیلم: ۶.۳ از ۱۰
امتیاز راتن تومیتوز: ۵۵ از ۱۰۰

اگرچه زمانی که این فیلم منتشر شد، همه فکر می‌کردند که تمام کارهای این انیمیشن توسط بخش انیمیشن‌سازی دیزنی انجام شده است، ولی واقعیت این است که «دیگ سیاه» با اقتباس از پنج کتاب ساخته شده است. هر چند ساخت یک فیلم ۹۰ دقیقه‌ای با اقتباس از پنج کتاب احمقانه به نظر می‌رسد، اما این بدان معنا نیست که تلاش تیم تولید ستودنی نبوده است.

کتاب‌های لوید الکساندر مجموعه‌ای بودند که به نبرد با شمشیر و جادوهای تاریک، به جای مانده از اسطوره‌های ولز و انگلیس، پرداختند، درست همانند ارباب حلقه‌های تالکین. دیزنی قطعا تمام تلاش خود را کرد تا فیلم اقتباسی منحصربه‌فردی را بسازد، اما در نهایت این فیلم کارتونی نتوانست به فیلمی جذابی تبدیل شود.

• کارآگاه بزرگ موش (The Great Mouse Detective) – برگرفته از کتاب تبهکاران خیابان بیکر نوشته ایو تیتوس

کارگردان: ران کلمنتس، برنی متینسون
بازیگران: وینسنت پرایس، شانی والیس، آلن یونگ
تاریخ انتشار: ۱۹۸۶
امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۲ از ۱۰
امتیاز راتن تومیتوز: ۸۰ از ۱۰۰

بسیاری از فیلم‌های دیزنی به گونه‌ای جذاب و منحصربه‌فرد بودند که مخاطبان، در طول سال‌های متمادی مدام منتظر بودند تا نسخه‌ی دیگری از فیلم مورد علاقه‌شان ساخته شود، و یکی از این فیلم‌ها «کارآگاه موش بزرگ» نام دارد که بر اساس یک داستان منحصربه‌فرد ساخته شده است.

این فیلم، که نه تنها با اقتباس از داستان‌های شرلوک هلمز، بلکه با الهام از مجموعه کتاب‌های ایو تیتوس به نام تبهکاران خیابان بیکر ساخته شده، چندین شخصیت از آثار این نویسنده را در خود جای داده است. شخصیت‌هایی مانند باسیل، پروفسور راتیگان و دکتر داوسون. با وجود چنین داستان ماجراجویانه‌ای، تعجبی نیست که مخاطبان طی سال‌های گذشته به شدت مشتاق بوده‌اند که دنباله‌ای از این فیلم ساخته شود.

• 101 سگ خالدار (101 Dalmatians) – برگرفته از کتاب صد و یک سگ خالدار اثر دودی اسمیت

کارگردان: استیون هرک
بازیگران: گلن کلوز، جف دانیلز، هیو لوری
تاریخ انتشار: ۱۹۹۶
امتیاز IMDb به فیلم: ۵.۷ از ۱۰
امتیاز راتن تومیتوز: ۴۱ از ۱۰۰

بر خلاف شراکت پر فراز و نشیب والت دیزنی با پی.ال. تراورز، همکاری دیزنی با نویسنده ۱۰۱ سگ خالدار، یعنی دودی اسمیت، کاملاً دوستانه بود و نتیجه نهایی این شراکت، توانست به یکی از منحصربه‌فردترین فیلم‌های انیمیشنی دهه ۶۰ تبدیل شود. پونگو، پردیتا و سایرین از این سگ‌های خالدار برای اولین بار در سال ۱۹۵۶ بر روی صفحات رمان اسمیت ظاهر شدند و به سرعت توانستند توجه مهم‌ترین استودیوی آن دوره، یعنی استودیوی والت دیزنی، را به سمت خود جلب کنند.

این فیلم تنها در یک یا دو بخش با داستان اصلی تفاوت دارد، زیرا برای صرفه‌جویی در زمان، شخصیت‌ها و صحنه‌های خاصی از داستان حذف شده‌اند، اما در کل فیلم توانسته به خوبی همان داستان‌های موجود در رمان را روایت کند. حتی شخصیت ظالم کروئلا دیویل، قبل از اینکه به یکی از نمادین‌ترین شخصیت‌های شرور دیزنی تبدیل شود، برای اولین بار در این داستان ظاهر شد.

• روباه و سگ شکاری (The Fox And The Hound) – برگرفته از کتاب روباه و سگ شکاری نوشته دنیل پی مانیکس

کارگردان: دنیل پی منیکس
بازیگران: کرت راسل، میکی رونی، پاول وینچل
تاریخ انتشار: ۱۹۶۷
امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۲ از ۱۰
امتیاز راتن تومیتوز: ۹۱ از ۱۰۰

تاد و کوپر ممکن است در فیلم اقتباسی دیزنی از رمان “دانیل پی منیکس” بهترین دوستان هم به حساب بیایند، اما منبع اصلی آن‌ها را به شکل بسیار متفاوتی ترسیم کرده بود. این فیلم اقتباسی دیزنی، چاشنی شیرینی به یک داستان کاملاً جدی افزوده تا محتوای آن به نظر مخاطب خوش بیاید.

در فیلم اصلی، تاد نقش اصلی را بر عهده دارد و در کانون توجهات قرار می‌گیرد، نه اینکه رابطه‌ای دوستانه با رفیق شفیق، کوپر، داشته باشد. تصاویر خشونت‌آمیز، تخریب لانه‌ی تاد و حتی مرگ فرزندانش، همه و همه بخش‌هایی از رمان اصلی را تشکیل می‌دهند که توسط دیزنی در فیلم اقتباسی حذف شدند.

•  بامبی (Bambi) – برگرفته از کتاب زندگی در جنگل اثر فلیکس سالتن

کارگردان: دیوید هند
بازیگران: کمی کینگ
تاریخ انتشار: ۱۹۴۲
امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۳ از ۱۰
امتیاز راتن تومیتوز: ۹۱ از ۱۰۰

اگر بخواهیم روایتی دربارهٔ موجودات جنگلی که در برابر خطرات زیدی می‌جنگند داشته باشیم، شاید هیچ کاراکتری بهتر از بامبی وجود نداشته باشد. حادثه‌ای که منجر به کشته شدن مادر بامبی شد، هر بیننده‌ای را به اشک می‌اندازد، اما این داستان تلخ در مقایسه با داستانی که فلیکس سالتن در دههٔ ۱۹۲۰ نوشته بود، کوچکترین قطره‌ای است در مقابل دریایی از درد و احساسات.

قطعاً، وقایع زندگی بامبی از کتاب سرچشمه گرفته شده‌اند، اما در این کتاب داستان به نحوی تند و مفصل‌تر این موضوعات را پوشش داده است. در واقع، «بامبی» یک داستان مبتنی بر زندگی‌نامه است که می‌توان آن را بیشتر با داستان‌هایی مانند «شیر شاه» مقایسه کرد، تا داستان‌های دل‌نشین و جذاب دیزنی.

• توستر کوچولوی شجاع (The Brave Little Toaster) – برگرفته از کتاب توستر کوچولوی شجاع نوشته توماس دیچ

کارگردان: رابرت رامیرز
بازیگران: دینا الیور
تاریخ انتشار: ۱۹۹۷
امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۳ از ۱۰
امتیاز راتن تومیتوز: ۷۷ از ۱۰۰

چه در بررسی کتاب و چه در تحلیل فیلم، داستان “توستر کوچولوی شجاع” یک داستان عجیب و خارق‌العاده است. این داستان دیزنی، که ابتدا به عنوان یک رمان علمی-تخیلی توسط توماس ام. دیش منتشر شد، به جز از نظر موسیقی و تعداد کمی شخصیت و نام‌های جدید، چیز دیگری برای گفتن ندارد.

اما با این حال، این فیلم به واسطه‌ی داستان منحصربه‌فرد خود مورد استقبال زیادی قرار گرفت. شخصیت‌های توستر، بلنکی، کربی، لامپی و رادیو، همانند داستان کتاب، در فیلم نیز حضور دارند و تلاش آن‌ها برای همکاری با استاد محبوب خود، فیلم را به شکلی جذاب و دل‌چسب ترتیب داده است. وجود موسیقی و آواز در فیلم هم باعث شده که این فیلم کارتونی مورد توجه و علاقه‌ی بیشتری از طرف مخاطبان قرار بگیرد.

• شاگرد جادوگر (The Sorcerer’s Apprentice) – برگرفته از کتاب شاگرد جادوگر اثر گوته

این فیلم، که برگرفته از کتابی به همین نام ساخته شده، به روایت داستان جادوگری می‌پردازد که شاگردی داشت. اگرچه میکی موس ممکن است چهره‌ی اصلی داستان‌های دیزنی را تشکیل دهد، اما این شخصیت اصلی یوهان ولفگانگ فون گوته بود که باعث خلق یکی از نمادین‌ترین کاراکترهای دیزنی شد.

در این فیلم، کلاه جادویی میکی ۱۰۰ درصد توسط دیزنی به فیلم اضافه شده، اما جاروی جادوگر، طلسم‌های جادویی و استاد خشمگین همگی برگرفته از کتاب اصلی هستند.

• چه کسی برای راجر رابیت پاپوش دوخت (Who Framed Roger Rabbit) – بر گرفته از کتاب چه کسی برای راجر رابیت پاپوش دوخت نوشته گری کی ولف

کارگردان: رابرت زمکیس
بازیگران: باب هاسکینز، چارلی فلیسشر، کاتلین ترنر
تاریخ انتشار: ۱۹۸۸
امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۷ از ۱۰
امتیاز راتن تومیتوز: ۸۳ از ۱۰۰
«چه کسی برای راجر رابیت پاپوش دوخت» یکی از سرگرم‌کننده‌ترین فیلم‌های دهه‌ی ۸۰ بود، اما شاید بسیاری از بینندگان ندانند که این فیلم، نشان دهنده‌ی اعمال نژادپرستانه‌ی عصر طلایی هالیوود است که توسط گری کی ولف به رشته‌ی تحریر در آمده است.

گرچه اثر اصلی در یک محیط کمیک نوشته شده بود، اما در فیلم بسیاری از شخصیت‌ها حذف شدند. همان‌طور که گفته شد، دیزنی این داستان را دوباره تغییر داد و کاری کرد تا از نظر روایی دل‌نشین باشد. با همه‌ی این‌ها، ولف چندان از داستان فیلم خوشش نیامد و بارها آن را مورد انتقاد قرار داد.