پسر و مرغ ماهی‌خوار تلخی در دنیای کودکانه جیبلی

از سال ۱۹۸۵ به بعد، استودیو جیبلی جایگاه خود را به عنوان پادشاه ساخت فیلم‌های انیمه‌ای ژاپنی برجسته کرده است. آثار این استودیو با انیمیشن‌هایی شگفت‌انگیز، جهان‌سازی غنی، و داستان‌های مفهوم، به دلهای تماشاگران در سراسر جهان نفوذ کرده‌اند. انیمه جدید استودیو به نام “پسر و مرغ ماهی‌خوار”، که به عنوان “چگونه زندگی می‌کنید؟” هم شناخته می‌شود، اثری است که تا به حال به عنوان آخرین کار هایائو میازاکی شناخته می‌شد.

اولین تریلر این انیمه، که نمایشگاهی از توانایی‌های خلقی استودیو جیبلی برجسته کرد، هرچند جزئیات اصلی داستان را فاش نکرد، اما زیبایی و روشنایی کار هنری را به تماشاگران نشان داد. با انتشار تریلر آخرین اثر، به نظر می‌رسد که این فیلم دارای صحنه‌هایی است که ممکن است آن را به عنوان یکی از تاریک‌ترین فیلم‌های استودیو جیبلی تعریف کنند. حتی بدون داشتن اطلاعات دقیق درباره محتوای داستانی، این تریلر ترسناک و تاریک باعث احساسات گنگ و نگرانی در تماشاگران شده است، که نشان‌دهنده احتمال طرح ژانر جدیدی در آثار جدید استودیو جیبلی است.

فیلمی با مضامین بزرگسالانه و صحنه‌های دلخراش

استودیو جیبلی حتی در آثار کودکانه‌اش نیز از مضامین و موضوعات بزرگسالانه بهره‌مند شده و معمولاً داستان‌های آن حول محور غم و مرگ گردش می‌آورد. از تنش روایی دلپذیر فیلم محبوب “شهر ارواح” که داستان یتیمی به نام چیهیرو، درگیر زندگی در دنیایی جادویی می‌شود، تا شاهکار بزرگسالانه “مدفن کرم‌های شب‌تاب” که داستان تلخ و حزن‌انگیز دو کودک نجات یافته در طول جنگ جهانی دوم را روایت می‌کند.

تریلر جدید فیلم “پسر و مرغ ماهی‌خوار” نشان می‌دهد که با وجود رتبه‌بندی کمتر سنی نسبت به اثرهایی همچون “مدفن کرم‌های شب‌تاب”، قادر به رقابت در زمینه غم‌انگیزی با هر یک از فیلم‌های استودیو جیبلی است. نکاتی از داستان این فیلم که در تریلر آشکار می‌شوند، نشانگر این است که موضوع اصلی آن به مفهوم مرگ متمرکز است. عباراتی چون “جایی که مرگ به پایان می‌رسد – زندگی شروعی جدید پیدا می‌کند”، در بخش‌هایی از انیمیشن نمایان می‌شوند.

همانطور که قبلاً ذکر شد، مرگ به عنوان موضوع اصلی فیلم‌های جیبلی جدید نیست که بر اساس آن بتوان میزان تلخی «پسر و مرغ ماهی‌خوار» را ارزیابی کرد. در طول تقریباً ۴۰ سال فعالیت استودیو، هیچ اثری از جیبلی وجود نداشته که به طور مستقیم مرگ و غم را به عنوان موضوع اصلی بررسی کند، و اغلب خالقان این استودیو ترجیح داده‌اند این موضوع را به عنوان یک زیرمتن در داستان‌های خود جای دهند. این واقعیت همراه با زمینه‌ای که داستان «پسر و مرغ ماهی‌خوار» در سال ۱۹۴۴ و در طول جنگ جهانی دوم رخ می‌دهد، احتمال ایجاد تصاویری شبیه به تلخی و غم‌انگیزی که در «مدفن کرم‌های شب‌تاب» دیده می‌شد، را به وجود می‌آورد. این امر نشان‌دهنده احتمال این است که «پسر و مرغ ماهی‌خوار» ممکن است توانایی داشته باشد تا صحنه‌هایی از جنگ و زندگی در شرایط سخت را با زاویه‌ای تلخ و غم‌انگیز به تصویر بکشد، تا امروز این فیلم به عنوان یکی از تلخ‌ترین و غم‌انگیزترین آثار جیبلی مورد توجه قرار گیرد.

در تریلر «پسر و مرغ ماهی‌خوار»، علاوه بر اینکه موضوع بزرگسالانه فیلم را آشکار می‌کند، تصاویر و سکانس‌های تلخی نیز نمایان هستند. در شات ابتدایی تریلر، ماهیتو، قهرمان فیلم، در حال دویدن در یک شهری در حال سوختن نشان داده می‌شود، تلاشی برای نجات مادرش از یک حمله هوایی. وقتی ماهیتو با سرعت از کنار ساختمان‌های ویران شده می‌گذرد، گرما و دود تصویر او را به قدری مخدوش می‌کند که او مانند روحی شناور به نظر می‌رسد.

این نوع تصاویر تاریک و غم‌انگیز در طول تریلر ادامه دارد و احتمالاً احساس خواهید کرد که برخی از این صحنه‌ها مربوط به یک فیلم ترسناک هستند. در یک شات، ما مشاهده می‌کنیم که مرغ ماهی‌خوار ضربه می‌خورد و خونین می‌شود، با همان جلوه‌های بصری خشونت‌آمیز که به یادآوری «شاهزاده مونونوکه»، خونین‌ترین و اکشن‌ترین فیلم استودیو جیبلی، اشاره دارد.

در صحنه‌ای دیگر، ماهیتو با گروهی از ماهی‌ها و قورباغه‌هایی که در حال تکرار «لطفاً به ما بپیوندید!» سراسر بدنش را پوشانده‌اند، احاطه شده و در ادامه همین صحنه، تصویری از پیکر مادر ماهیتو نمایان می‌شود که روی تخت دراز کشیده است. در یک لحظه غم‌انگیز که شامل وحشت بدنی هم می‌شود، وقتی ماهیتو دستش را دراز می‌کند تا پیکر او را لمس کند، شروع به ذوب شدن در تخت می‌کند و به آرامی از بین می‌رود.

«پسر و مرغ ماهی‌خوار» از نظر بصری ارجاعاتی به فیلم‌های قبلی استودیو جیبلی دارد

همچنین به نظر می‌رسد که «پسر و مرغ ماهی‌خوار» دارای صحنه‌های زیادی است که ممکن است به تولیدات قبلی استودیو جیبلی اشاره داشته باشد. یکی از صحنه‌های واضح تر، صحنه آتش‌سوزی است. در این صحنه، ماهیتو را در مقابل انسانی مشاهده می‌کنیم که توسط آتشی قرمز و شعله‌ور احاطه شده است. طرفداران با اشاره به این نکته، بی‌انکار به شباهت این صحنه با برخورد سوفی با کالسیفر در قلعه متحرک هاول اشاره کرده‌اند.

مرغ ماهی‌خوار خونین نیز تنها نمادی از فیلم شاهزاده مونونوکه نیست. یکی از صحنه‌ها یک مرد کت و شلوار پوش را نشان می‌دهد که با شمشیری بر کمر خود به سمت دوربین حرکت می‌کند و در حین دویدن، آن را از غلاف بیرون می‌آورد. طرفداران این صحنه را به یاد صحنه‌ای از آشیتاکا می‌اندازند که با شمشیر کشیده‌اش در حال دوییدن است.

برخی ارجاعات و شباهت‌های دیگر نیز در تریلر مشاهده می‌شود که ممکن است اثبات کننده این فرض باشد که «پسر و مرغ ماهی‌خوار» تلخ‌ترین فیلم جیبلی خواهد بود. یکی از مقایسه‌های بیشتر که طرفداران در این زمینه انجام می‌دهند، با «مدفن کرم‌های شب‌تاب» است. صحنه آغازین ماهیتو در طول حمله هوایی تقریباً شبیه به بمباران صحنه کوبه «مدفن کرم‌های شب‌تاب» است. این تنها شباهت این دو فیلم نیست. نمای پایانی تریلر که ماهیتو را در حال رفتن به سمت منبعی ناشناخته از نور نشان می‌دهد، جلوه‌ی بصری مشابهی با صحنه به‌یادماندنی کرم شب تاب در فیلم کلاسیک جیبلی دارد.

حالا که این فیلم منتشر شده و انتظار طرفداران بعد از سال‌ها بلاخره پایان یافته، باید دید که آیا این فیلم واقعاً می‌تواند رقیبی برای «مدفن کرم‌های شب‌تاب» از حیث تلخی و غم‌انگیزی باشد یا خیر.