یافته‌های یک تحقیق: انسان به عنوان عامل اصلی انتقال طاعون سیاه شناخته شده است

همان‌طور که در بحث‌های علمی آمده است، یک باکتری به نام Yersinia pestis به عنوان عامل اصلی شیوع طاعون سیاه شناخته می‌شود. اما تحقیقات جدید (منتشر شده در نشریه “Proceedings of the National Academy of Sciences”) نشان می‌دهد که این باکتری توسط کک و شپش‌هایی منتقل شده است که روی بدن انسان‌ها زندگی می‌کرده‌اند و نه انگل‌هایی که موش‌ها در بدن خود داشته‌اند. به عبارت دیگر، انسان‌ها نقش اساسی در انتقال این بیماری به دیگران داشته‌اند، و موش‌ها حداقل از نظر الگوهای ریاضی تولید شده توسط محققان دانشگاه‌های اسلو و Ferrara در این روند دخیل نبوده‌اند.

از سال ۱۳۴۷ تا ۱۳۵۳ میلادی، طاعون سیاه باعث مرگ تقریباً ۷۵ تا ۲۰۰ میلیون نفر از جمعیت اروپا و آسیا شد. این بیماری از قرن چهاردهم تا نوزدهم میلادی به صورت دوره‌های شیوع متناوب در این مناطق ایجاد می‌شد و ساکنان این ناحیه را تحت تأثیر خود قرار می‌داد. جالب است بدانید که طاعون سیاه حتی امروز هم وجود دارد و از طریق کک‌های آلوده روی موش‌ها یا حتی تنفس ذرات آلوده در هوا در برخی از جوامع انسانی شیوع می‌یابد.

علیرغم اینکه این بیماری بخش قابل توجهی از جمعیت جهان را نابود کرده، هنوز اطلاعات اندکی در مورد راه‌های انتقال آن در دسترس است. تا کنون فرض می‌شد که موش‌ها و کک‌هایی که روی بدنشان زندگی می‌کنند، عامل اصلی انتقال طاعون در انسان‌ها هستند، اما اطلاعات تاریخی یا باستان‌شناسی کمی در این زمینه وجود داشت. حالا به نظر می‌رسد دانشمندان با بررسی موارد اخیر شیوع این بیماری در آفریقا نشان داده‌اند که کک‌های بدن انسان نقش اصلی در انتقال طاعون به انسان دارند. به عبارت دیگر، این بیماری در ابتدا از موش‌ها و جوندگان به انسان منتقل می‌شود، اما انگل‌های مستقر روی بدن انسان نقش اصلی را در گسترش آن ایفا می‌کنند.

این یافته‌ها باعث شد که کاترین دین، بوریس اشمید و تیم تحقیقاتی‌شان به این نتیجه برسند که شرایط مشابهی در مورد طاعون سیاه نیز رخ داده است. اولین دلیل این است که طاعون سیاه محدوده گسترده‌تری را در بر گرفته و به مراتب مرگبارتر از نمونه‌های اخیر بوده است. دلیل دیگر این است که در قرن چهاردهم میلادی، جمعیت موش‌ها زیاد نبوده است. و نکته آخر این است که شیوع طاعون در منطقه آفریقا نشان داد که Yersinia pestis می‌تواند از طریق انگل‌های انسانی نیز شیوع یابد.

برای اثبات این مساله که انگل‌های انسانی عامل اصلی شیوع طاعون بوده‌اند یا خیر، دانشمندان از ریاضیات بهره‌بردند. الگوسازی ریاضی می‌تواند تصویرسازی قوی در مورد مکانیزم‌های انتقال بیماری‌های گذشته فراهم کند.

آنها با استفاده از اطلاعات جمع‌آوری‌شده از ۹ مورد شیوع وبا در اروپا (از قرن چهاردهم تا قرن نوزدهم) سناریوهای مختلفی را برای تصویرسازی در مورد نحوه شیوع ارائه دادند. سه مدل ریاضی در انتها تست شد: آلودگی از طریق هوا، آلودگی از طریق کک‌های روی بدن موش‌ها و آلودگی از طریق کک و لباس انسان. نتیجه نشان داد که احتمال آلودگی انسان از طریق انگل‌های بدن خود به مراتب بیشتر از آلودگی از طریق موش‌ها بوده است.