یونی زینک (unizinc): ترکیبات، مکانیسم اثر و کاربردها

تأمین ویتامین‌ها و مواد معدنی ضروری برای حفظ سلامتی و انرژی بدن اهمیت زیادی دارد. قرص یونی زینک یک مکمل غذایی است که به منظور بهبود عملکرد بدن و مقابله با علائم ناشی از کمبود مواد مغذی مصرف می‌شود.

قرص یونی زینک چیست؟

قرص یونی زینک یک مکمل غذایی است که حاوی زینک (روی)، ویتامین‌های گروه B و ویتامین C می‌باشد. این مکمل برای افرادی مناسب است که قادر به تأمین زینک و سایر مواد مغذی مورد نیاز بدن خود از طریق رژیم غذایی نیستند.

کاربرد قرص یونی زینک

قرص یونی زینک در شرایط مختلف به بهبود عملکرد بدن و رفع کمبودهای تغذیه‌ای کمک می‌کند. از کاربردهای اصلی این مکمل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تأمین زینک و ویتامین‌های ضروری برای بدن
• تقویت سیستم ایمنی و افزایش مقاومت بدن در برابر بیماری‌ها و عفونت‌ها
• حفظ سلامت پوست، درمان ریزش مو و تقویت ناخن‌ها

قرص یونی زینک حاوی ترکیبات زیر است:

۱. زینک

زینک (روی) در فرایندهای رشد و تقسیم سلولی نقش دارد و برای عملکرد آنزیم‌ها، پروتئین‌ها و DNA ضروری است. همچنین به تقویت سیستم ایمنی، حفظ سلامت پوست و بهبود زخم‌ها کمک می‌کند.
تحقیقات نشان می‌دهند که افرادی که میزان زینک در بدنشان کم است، بیشتر در معرض ابتلا به عفونت‌ها قرار دارند. این افراد ممکن است علائمی مانند ریزش مو، بی‌اشتهایی یا اسهال را تجربه کنند.
به جای قرص یونی زینک، می‌توانید از سایر مکمل‌های حاوی روی، مانند قرص فیتو، استفاده کنید. برای آشنایی بیشتر با این مکمل، مقاله «قرص فیتو چیست» را مطالعه کنید.

۲. ویتامین B1

ویتامین B1 (تیامین) در تجزیه کربوهیدرات‌ها و تولید انرژی نقش مهمی دارد. این ویتامین به ویژه انرژی مورد نیاز مغز برای تفکر و به خاطر سپردن اطلاعات را تأمین می‌کند. کمبود این ویتامین می‌تواند باعث بروز علائمی مشابه آلزایمر شود.
تیامین به حفظ سلامت سیستم عصبی کمک می‌کند. سیستم عصبی سیگنال‌ها را از مغز به اندام‌های مختلف ارسال می‌کند و به آن‌ها دستور می‌دهد که چه کاری انجام دهند. همچنین حرکات، افکار و پاسخ‌های خودکار مانند تنفس و هضم را کنترل می‌کند.

کمبود ویتامین B1 ممکن است باعث اختلال در عملکرد اعصاب محیطی، از دست دادن تعادل، ضعف عضلانی و سوزن سوزن شدن اندام‌ها شود.
علاوه بر این، تیامین بر عملکرد سیستم ایمنی تأثیر می‌گذارد و التهاب ناشی از استرس را کاهش می‌دهد. یک سیستم ایمنی سالم به بدن کمک می‌کند تا در برابر میکروب‌ها، عفونت‌ها و بیماری‌ها مقاومت کند.

۳. ویتامین B2

ویتامین B2 (ریبوفلاوین) به تجزیه پروتئین‌ها، چربی‌ها و کربوهیدرات‌ها کمک کرده و نقش مهمی در تأمین انرژی بدن دارد. از دیگر فواید این ویتامین می‌توان به حفظ سلامت چشم‌ها، اعصاب، عضلات و پوست، و همچنین حمایت از رشد جنین اشاره کرد.
برخی تحقیقات نشان داده‌اند که ویتامین B2 می‌تواند در پیشگیری از سردردهای میگرنی و کاتاراکت (آب مروارید) مؤثر باشد، اما برای تأیید این یافته‌ها نیاز به مطالعات بیشتر است.

۴. ویتامین B3

ویتامین B3 (نیاسین) نقش کلیدی در سنتز کوآنزیم‌های نیکوتین‌آمید آدنین دی‌نوکلئوتید (NAD) و نیکوتین‌آمید آدنین دی‌نوکلئوتید فسفات (NADP) دارد که در بیش از ۴۰۰ واکنش بیوشیمیایی بدن مشارکت می‌کنند. این آنزیم‌ها به تبدیل مواد غذایی به انرژی کمک می‌کنند.
نیاسین همچنین در ساخت و ترمیم DNA و حفظ سلامت پوست مؤثر است. این ویتامین از سلول‌های پوست در برابر آسیب‌های ناشی از نور خورشید محافظت کرده و خطر ابتلا به برخی انواع سرطان پوست را کاهش می‌دهد.

۵. ویتامین B

ویتامین B5 (پانتوتنیک اسید) مانند سایر ویتامین‌های گروه B به بدن کمک می‌کند تا پروتئین‌ها، کربوهیدرات‌ها و چربی‌ها را به انرژی تبدیل کند. این ویتامین برای حفظ سلامت پوست، مو و چشم‌ها، عملکرد صحیح کبد، سیستم عصبی و دستگاه گوارش، ساخت گلبول‌های قرمز خون، و تولید هورمون‌های جنسی و هورمون‌های مرتبط با استرس در غدد فوق کلیوی ضروری است.

ویتامین B5 نه تنها در یونی زینک، بلکه در مکمل‌های دیگری همچون قرص پریورین نیز موجود است.

۶. ویتامین B6

ویتامین B6 که به آن پیریدوکسین نیز گفته می‌شود، در بیش از ۲۰۰ واکنش شیمیایی بدن نقش دارد و برای فرآیندهای مهمی مانند رشد مغز و انتقال اکسیژن در جریان خون ضروری است. این ویتامین همچنین به حفظ سلامت سیستم عصبی کمک می‌کند، خلق‌وخو را بهبود می‌بخشد و علائم سندرم پیش از قاعدگی (مانند افسردگی، اضطراب و حساسیت سینه‌ها) و حالت تهوع دوران بارداری را کاهش می‌دهد.

ویتامین B6 در واکنش‌های شیمیایی مرتبط با سیستم ایمنی نیز نقش دارد و عملکرد آن را تقویت می‌کند. تحقیقات نشان می‌دهد که کمبود این ویتامین در سالمندان با ضعف سیستم ایمنی همراه است.

۷. بیوتین

بیوتین یا ویتامین B7 از عملکرد بخش‌های مختلف بدن، از جمله سیستم عصبی، کبد، چشم‌ها، مو و پوست حمایت می‌کند. کمبود این ویتامین نادر است، اما در صورتی که فردی با کمبود بیوتین مواجه باشد، معمولاً با مشکل ریزش مو یا بثورات قرمز پوسته‌پوسته روبه‌رو می‌شود. برخی متخصصان پیشنهاد می‌کنند که این افراد از مکمل‌های بیوتین استفاده کنند، اما شواهد کافی برای تأیید این موضوع وجود ندارد.

۸. فولات

فولات یا ویتامین B9 یک ماده مغذی ضروری است که بدن از آن برای ساخت و ترمیم DNA، رشد، تقسیم و عملکرد صحیح سلول‌ها و تولید گلبول‌های قرمز خون استفاده می‌کند.

کمبود فولات می‌تواند خطر ابتلا به کم‌خونی، بیماری‌های قلبی و برخی سرطان‌ها را افزایش دهد و حتی ممکن است باعث نقایص مادرزادی در جنین در حال رشد شود. علائم کمبود فولات شامل سردرد، رنگ‌پریدگی، تغییر رنگدانه‌های مو و ناخن، ریزش مو و خستگی شدید است.

۹. ویتامین B12

ویتامین B12 یا کوبالامین نقش مهمی در سلامت پوست، مو و ناخن دارد و به تولید گلبول‌های قرمز خون کمک می‌کند. در افراد مبتلا به کمبود این ویتامین، شکل و اندازه گلبول‌های قرمز تغییر می‌کند، به طوری که این سلول‌ها نمی‌توانند به سرعت از مغز استخوان به جریان خون منتقل شده و اکسیژن را به اندام‌های بدن برسانند.

غذاهای حیوانی مانند گوشت گاو، ماهی، تخم‌مرغ و محصولات لبنی بهترین منابع ویتامین B12 هستند، بنابراین افراد گیاه‌خوار بیشتر در معرض خطر کم‌خونی ناشی از کمبود این ویتامین قرار دارند.

۱۰. ویتامین C

ویتامین C نیز مانند سایر ویتامین‌های گروه B محلول در آب است و در بدن ذخیره نمی‌شود. به همین دلیل، باید روزانه از غذاهای حاوی این ویتامین یا در صورت نیاز از مکمل‌های آن استفاده کنید.

بدن از ویتامین C برای تولید ال-کارنیتین، برخی نوروترنسمیترها، از بین بردن رادیکال‌های آزاد، جذب آهن، بهبود زخم‌ها و تقویت سیستم ایمنی استفاده می‌کند. همچنین، برای تولید کلاژن که پروتئینی حیاتی در پوست، تاندون‌ها، استخوان‌ها، روده و عروق خونی است، به ویتامین C نیاز دارد.

عوارض قرص یونی زینک چیست؟

بسیاری از افراد قرص یونی زینک را به عنوان یکی از بهترین مکمل‌ها برای ریزش مو و تقویت سیستم ایمنی می‌شناسند. این قرص معمولاً در دوزهای توصیه‌شده ایمن است و عوارض جانبی جدی ندارد. با این حال، در برخی افراد ممکن است باعث سردرد، سرگیجه یا اسهال شود. در صورت بروز هرگونه مشکل غیرعادی، مصرف مکمل را قطع کرده و به پزشک مراجعه کنید.

افرادی که به یکی از ترکیبات موجود در قرص یونی زینک حساسیت دارند باید از مصرف آن خودداری کنند. همچنین، زنان باردار یا شیرده و افراد دارای مشکلات پزشکی (به‌ویژه کسانی که از بیماری‌های کلیوی یا سیروز کبدی رنج می‌برند) باید قبل از مصرف این مکمل با پزشک خود مشورت کنند.

تداخلات دارویی قرص یونی زینک

از مصرف هم‌زمان قرص یونی زینک با آنتی‌بیوتیک‌ها (از جمله سیپروفلوکساسین، تتراسایکلین و داکسی‌سایکلین)، بیس‌فسفونات‌ها (مانند آلندرونیت، ریزدرونات و اتیدرونات)، داروهای ضدصرع (مانند فنی‌توئین)، لوودوپا و سیس‌پلاتین خودداری کنید. در صورت مصرف داروی دیگر، حتماً با پزشک خود در مورد تداخل آن با یونی زینک مشورت کنید.

بهترین زمان مصرف قرص یونی زینک

دوز و مدت زمان مصرف قرص یونی زینک باید طبق توصیه پزشک یا متخصص تغذیه تعیین شود. به‌طور کلی، معمولاً پیشنهاد می‌شود که هر روز یک عدد از این قرص همراه با غذا و یک لیوان آب مصرف شود تا از بروز مشکلات گوارشی جلوگیری گردد.

دوره مصرف قرص یونی زینک چقدر است؟

مدت زمان مصرف قرص یونی زینک به عوامل مختلفی مانند سن، جنسیت و وضعیت سلامت فرد بستگی دارد. مصرف طولانی‌مدت و مداوم این مکمل بدون مشورت با پزشک توصیه نمی‌شود، زیرا ممکن است مشکلات جدی برای سلامتی به‌دنبال داشته باشد.

آیا قرص یونی زینک باعث چاقی می‌شود؟

قرص یونی زینک به‌طور مستقیم تأثیری بر وزن بدن ندارد. این مکمل بیشتر برای تأمین مواد مغذی ضروری بدن طراحی شده و به بهبود سلامت عمومی کمک می‌کند. با این حال، اگر به‌دلیل کمبود زینک و ویتامین‌های گروه B اشتهای خود را از دست داده باشید، ممکن است پس از مصرف این مکمل اشتهای شما افزایش یابد. در این صورت، با مصرف غذاهای سالم و کم‌کالری می‌توانید از افزایش وزن ناخواسته جلوگیری کنید.

کلام پایانی

قرص یونی زینک یک مکمل غذایی موثر برای تقویت سلامت عمومی است. مصرف این مکمل در دوزهای مناسب می‌تواند به تأمین زینک و ویتامین‌های ضروری بدن کمک کند. با این حال، بهتر است از آن در حد اعتدال و تحت نظر پزشک یا متخصص تغذیه استفاده شود تا از نتایج مطلوب بهره‌مند شوید و از بروز عوارض جانبی احتمالی جلوگیری نمایید.