خار پاشنه: از شر درد پاشنه خلاص شوید

خار پاشنه چیست؟ این پرسش می‌تواند برای بسیاری از افرادی که از درد مزمن پاشنه رنج می‌برند، آشنا باشد. خار پاشنه به زائده‌ای استخوانی اطلاق می‌شود که از زیر استخوان پاشنه پا بیرون می‌آید. این عارضه زمانی ایجاد می‌شود که فشار زیادی به رباط‌های پا وارد شود. بسیاری از افراد تا زمانی که برای درمان درد پاشنه به پزشک مراجعه نکنند، از وجود این مشکل آگاه نمی‌شوند.

خار پاشنه قابل حذف نیست، اما پزشکان می‌توانند روش‌های غیرجراحی را برای کاهش علائم آن پیشنهاد دهند. در این مقاله از نیوفان، به بررسی علائم، علل، عوامل خطر و روش‌های درمان خار پاشنه خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.

خار پاشنه چیست؟

خار پاشنه وضعیتی است که در آن رسوب کلسیم بین پاشنه و قوس پا شکل می‌گیرد. علامت اصلی این بیماری، درد است که می‌تواند از شدت بالا تا مبهم متغیر باشد. همچنین فرد ممکن است احساس حرارت و گرمی در ناحیه آسیب‌دیده داشته باشد.

خار پاشنه در عکس رادیولوژی ممکن است به طول نیم اینچ (۱/۲ سانتی‌متر) دیده شود. اگر عکس‌برداری با اشعه‌ی ایکس نتواند زائده استخوانی را تایید کند، پزشک این وضعیت را «سندرم خار پاشنه» نام‌گذاری می‌کند.

خار پاشنه می‌تواند به‌طور مستقل بروز کند یا با بیماری‌های زمینه‌ای مرتبط باشد. مردم غالباً هرگونه درد در پاشنه پا را به این بیماری نسبت می‌دهند، اما عوامل دیگری نیز می‌توانند باعث درد پاشنه شوند.

علائم و نشانه‌های تشخیص خار پاشنه

حالا که با مفهوم خار پاشنه آشنا شدید، مهم است که با علائم آن نیز آشنا شوید. این بیماری غالباً بدون علامت است، اما اگر التهاب در محل تشکیل خار ایجاد شود، ممکن است با درد متناوب یا مزمن، به‌ویژه هنگام راه رفتن یا دویدن، همراه باشد. به‌طور کلی، زائده استخوانی به‌تنهایی باعث درد نمی‌شود، بلکه آسیب به بافت نرم علت اصلی بروز این علامت است.

بسیاری از افراد درد خار پاشنه را به‌صورت احساس فرو رفتن چاقو یا میخ در پایین پای خود توصیف می‌کنند. این درد معمولاً در صبح‌ها و هنگام برخاستن از رختخواب بروز می‌کند و سپس به درد مبهم‌تری تبدیل می‌شود. بسیاری از بیماران گزارش می‌دهند که درد شدید پس از نشستن طولانی‌مدت و زمانی که دوباره به پا می‌ایستند، بازمی‌گردد.

به‌طور کلی، علائم خار پاشنه می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• درد شدید مانند احساس وجود چاقو در پاشنه‌ی پا هنگام ایستادن در صبح
• درد مبهم در پاشنه‌ی پا در بقیه‌ی روز
• التهاب و تورم در قسمت جلوی پاشنه‌
• احساس گرما در ناحیه‌ی آسیب‌دیده
• برآمدگی کوچک و قابل مشاهده شبیه به استخوان در زیر پاشنه
• وجود یک نقطه‌ی حساس در پایین پاشنه‌ی پا که راه رفتن با پای برهنه را سخت می‌کند

همه‎ی افراد تمام علائم فوق را تجربه نمی‌کنند. بعضی از آن‌ها فقط زمانی متوجه‌ی خار پاشنه می‌شوند که به‌دلیل دیگری عکس رادیولوژی می‌گیرند.

علت ایجاد خار پاشنه چیست؟

خار پاشنه زمانی رخ می‌دهد که کشیدگی طولانی‌مدت عضلات و رباط‌ها منجر به ساییدگی بافت‌های نرم در ناحیه پاشنه شود. همچنین، پارگی غشای پوشاننده استخوان پاشنه می‌تواند به بروز این مشکل کمک کند. با افزایش سن، پاشنه‌ی پا آسیب‌پذیرتر می‌شود؛ تحقیقات نشان داده‌اند که پد چربی پاشنه با گذر زمان تحلیل می‌رود و توانایی جذب ضربه را از دست می‌دهد.

با گذشت زمان، رسوبات کلسیم می‌توانند زیر پاشنه جمع شده و برآمدگی یا زائده‌ای استخوانی به نام خار پاشنه تشکیل دهند.

عوامل خطر ابتلا به خار پاشنه

طیف وسیعی از عوامل می‌توانند خطر ابتلا به خار پاشنه‌ی پا را افزایش دهند، از جمله:

• فعالیت‌های ورزشی: دویدن و پریدن ممکن است باعث ساییدگی پاشنه و قوس پا شود.
• فعالیت روی سطوح سخت: راه رفتن مکرر و دویدن یا پریدن مکرر روی سطوح سخت با ساییدگی پاشنه‌ی پا همراه است.
• ضربه به پاشنه‌ی پا: کبودی پاشنه و پاره شدن غشایی که آن را می‌پوشاند می‌تواند به خار پاشنه منجر شود.
• جنسیت: در بعضی از مطالعات مشاهده شده است که خار پاشنه در زنان شایع‌تر از مردان است.
• اضافه وزن: محققان متوجه شده‌اند که خار پاشنه با چاقی مرتبط است.
• کفش نامناسب: پوشیدن کفش‌هایی که اندازه‌ی آن‌ها متناسب پا نیست، تکیه‌گاه خود را از دست داده‌اند یا فاقد تکیه‌گاه مناسب هستند (مانند دمپایی لاانگشتی) خطر ابتلا به خار پاشنه را افزایش می‌دهد.

برخی از بیماری‌های زمینه‌ای نیز ممکن است به ایجاد خار پاشنه منجر شوند. این بیماری‌ها شامل موارد زیر هستند:

• آرتریت واکنشی (بیماری رایتر)
• اسپوندیلیت آنکیلوزان
• هیپراستوز اسکلتی ایدیوپاتیک منتشر
• فاسئیت پلانتار
• دیابت

راه تشخیص خار پاشنه چیست؟

پزشک پای شما را معاینه کرده و در مورد فعالیت‌هایی که ممکن است باعث درد پاشنه شوند، سوالاتی خواهد پرسید. سپس ممکن است از شما بخواهد که عکس‌برداری با اشعه‌ی ایکس انجام دهید. مشاهده زائده‌ی استخوانی در عکس اشعه‌ی ایکس، تنها راه برای تأیید وجود خار پاشنه است.

روش‌های درمان خار پاشنه‌ی پا

درمان خار پاشنه ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• استراحت کردن: استراحت زیاد و کاهش فشار از روی پاها به تسکین درد و تورم در ناحیه‌ی آسیب‌دیده کمک می‌کند.
• استفاده‌ی از یخ: این کار برای کاهش درد و تورم مفید است.
• استفاده از ارتزهای سفارشی (کفی‌های داخل کفش): این کفی‌های دونات شکل داخل کفش قرار می‌گیرند تا فشار را از روی پاشنه بردارند. خرید کفی طبی خار پاشنه هم می‌تواند کمک‌کننده باشد.
• پوشیدن کفش‌های ورزشی با کفی نرم: این کفش‌ها به کاهش فشار و تسکین درد کمک می‌کنند.

۱. دارو برای خار پاشنه

گاهی‌اوقات از داروهای زیر برای کنترل علائم خار پاشنه استفاده می‌شود:

• داروهای مسکن: درد پاشنه‌ی پا ممکن است به درمان با داروهای بدون نسخه (OTC) مانند استامینوفن، ایبوپروفن یا ناپروکسن به‌خوبی پاسخ دهد.
• تزریق کورتیزون: تجویز این دارو باعث کاهش تورم و درد در ناحیه‌ی آسیب‌دیده می‌شود.

۲. جراحی

بیش از ۹۰ درصد از افراد با استفاده از درمان‌های غیرجراحی بهبود می‌یابند. اگر پس از ۹ تا ۱۲ ماه درمان‌های محافظه‌کارانه نتوانند علائم خار پاشنه را تسکین دهند، ممکن است جراحی برای کاهش درد و بازگرداندن تحرک توصیه شود.

انجام تست‌ها و معاینات پیش از جراحی برای شناسایی کاندیداهای مناسب ضروری است. همچنین، پیروی دقیق از دستورات پزشک در مورد استراحت، استفاده از یخ و سایر موارد پس از جراحی بسیار مهم است. در برخی موارد، ممکن است نیاز به استفاده از بانداژ، آتل، گچ، کفش جراحی، عصا یا واکر پس از عمل باشد.

از عوارض احتمالی جراحی می‌توان به درد عصبی، درد مکرر پاشنه، بی‌حسی دائمی در ناحیه آسیب‌دیده، عفونت و اسکار اشاره کرد. علاوه بر این، احتمال بروز کرامپ پا، شکستگی استرسی و تاندونیت نیز وجود دارد.

راه‌های پیشگیری از خار پاشنه

عوامل مختلفی می‌توانند خطر ابتلا به خار پاشنه را افزایش دهند. برخی از این عوامل را می‌توان به سرعت یا به مرور زمان تغییر داد، اما مواردی مانند افزایش سن قابل تغییر نیستند. در ادامه، چند راهکار مفید برای پیشگیری از خار پاشنه ارائه می‌دهیم:

• از راه رفتن بر روی سطوح ناهموار خودداری کنید.
•  از کفش‌های مناسب و راحت استفاده کنید که از قوس و پاشنه پا به خوبی حمایت کنند.
•  هنگامی که بر روی کفپوش‌های چوبی یا کاشی راه می‌روید، دمپایی یا کفش مناسب بپوشید.
•  راه رفتن خود را به‌گونه‌ای تنظیم کنید که فشار کمتری بر پاشنه پا وارد شود.
• به گرم کردن بدن قبل از فعالیت ورزشی و سرد کردن آن پس از ورزش توجه داشته باشید تا از آسیب و التهاب جلوگیری کنید.
• در صورت نیاز، وزن خود را کاهش دهید.
•  برنامه‌ی روزانه‌ی خود را به‌گونه‌ای تنظیم کنید که برای مدت طولانی نایستید.

کلام پایانی

خار پاشنه مشکلی رایج و گاهی اوقات آزاردهنده است، اما معمولاً با درمان مناسب و تغییر سبک زندگی بهبود می‌یابد. برای پیشگیری از بروز این عارضه یا کنترل علائم آن، توصیه می‌شود از راه رفتن بر روی سطوح ناهموار پرهیز کنید، از کفش‌های مناسب استفاده کنید و وزن خود را در محدوده نرمال حفظ کنید.