انواع گیاهان هوازی و ویژگی‌های منحصر به فرد آن‌ها

اگر به نگهداری گیاهان و تزئین فضای خانه خود با انواع مختلف گیاهان علاقه دارید، گیاهان هوازی می‌توانند گزینه‌ای جذاب برای شما باشند. به همین دلیل، در این مقاله قصد داریم تا انواع مختلف گیاهان هوازی را معرفی کرده و ویژگی‌های منحصر به فرد آن‌ها را بررسی کنیم. اگر از پرورش این گیاهان لذت می‌برید، علاوه بر شناخت گونه‌های مختلف، آگاهی از ویژگی‌های خاص آن‌ها می‌تواند تجربه شما را غنی‌تر کند.

تمامی گیاهان هوازی زیرمجموعه‌ای از خانواده «تیلاندسیا (Tillandsia)» هستند که مواد مغذی خود را از طریق برگ‌هایشان (نه ریشه‌ها) جذب می‌کنند. آیا آماده‌اید تا نگاهی دقیق‌تر به انواع مختلف گیاهان هوازی و برخی از گونه‌های خاص تیلاندسیا بیندازید؟

تعریف گیاهان هوازی

گیاهان هوازی از جنس تیلاندسیا جزو گروه اپی‌فیت‌ها (Epiphyte) هستند، به این معنا که آن‌ها در خاک رشد نمی‌کنند بلکه روی سطوح گیاهان دیگر می‌رویند. این گیاهان بومی مناطق مختلفی از آمریکای مرکزی و جنوبی، مکزیک و جنوب ایالات متحده هستند، جایی که در شاخه‌های سایه‌دار درختان و گیاهان دیگر آویزان شده و رطوبت مورد نیاز خود را از هوا جذب می‌کنند.

عدم نیاز به خاک به شما این امکان را می‌دهد که به راحتی خلاقیت خود را به کار ببرید. نیازی نیست آن‌ها را در گلدان قرار دهید؛ می‌توانید آن‌ها را روی طاقچه پنجره (البته نه در معرض نور مستقیم خورشید) قرار دهید، در گوشه‌ای آویزان کنید یا حتی از داخل یک شمعدان بیرون بیاورید. بدون خاک، بدون آب، اما همچنان زنده و سرزنده! البته این گیاهان کاملاً بی‌دردسر نیستند؛ برخی از آن‌ها با کمترین مراقبت و توجه نیز به خوبی رشد می‌کنند، صرف نظر از میزان تجربه شما در نگهداری گیاهان.

انواع مختلف گیاهان هوازی

گیاهان هوازی را می‌توان در ۱۰ دسته‌بندی کلی دسته‌بندی کرد:

تیلاندسیا بالبوسا

تیلاندسیا بالبوسا (Tillandsia Bulbosa) با برگ‌های ضخیم و شبیه به سیم و پایه پیازی‌اش، ظاهری شبیه به یک مجسمه هنری دارد! این گیاه دو نوع متفاوت دارد که هرکدام ویژگی‌های خاص خود را دارند. بالبوسا گواتمالا با بازوهای کشیده‌اش ظاهری شبیه به یک موجود دریایی مرموز یا گیاه بیگانه پیدا می‌کند. در مقابل، بالبوسا بلیز بزرگ‌تر از نوع گواتمالا است و بازوهایی که به سمت بالا کشیده شده‌اند، به جای بیرون کشیدن.

اما فراموش نکنید که تیلاندسیا بالبوسا همیشه سبز باقی نمی‌ماند! در زمان گلدهی، برگ‌های بالایی گیاه به رنگ قرمز در می‌آیند و گل‌های بنفش زیبایی بر روی آن ظاهر می‌شود.

تیلاندسیا سلریانا

یکی دیگر از انواع گیاهان هوازی با شکلی شبیه به مجسمه، تیلاندسیا سلریانا است که به دلیل ظاهر کرکی و نرم خود شناخته می‌شود. برگ‌های عمودی و رو به بالای این گیاه، آن را برای قرار دادن در ظروف مدرن و دکوراسیون‌های شیک بسیار مناسب می‌سازد.

تیلاندسیا ایونانتا

تیلاندسیا ایونانتا (Tillandsia ionantha) یکی از زیباترین، مقاوم‌ترین و محبوب‌ترین گونه‌های تیلاندسیا است. این گیاه با برگ‌های تیز خود که به رنگ قرمز در می‌آیند، جذابیت ویژه‌ای دارد. یکی از زیرمجموعه‌های معروف این گیاه، ایونانتا گواتمالا است که به دلیل برگ‌های تیز و مرکز قرمز درخشان خود شناخته می‌شود. این گیاه که ابتدا به عنوان یک گیاه سبز شروع به رشد می‌کند، به مرور زمان به رنگ قرمز روشن یا صورتی کم‌رنگ تغییر می‌کند.

همچنین، خارهای بنفش آن در هنگام شروع فرآیند گل‌دهی ظاهر می‌شوند و گل‌های زرد در نوک‌ها شکل می‌گیرند. ایونانتا گواتمالا به عنوان یکی از رنگارنگ‌ترین گونه‌های گیاهان هوازی، محبوبیت زیادی دارد. همچنین، رنگ قرمز-نارنجی ایونانتا مکزیکی به برگ‌های آن شادابی و طراوت خاصی می‌بخشد. گیاه ایونانتا روبرا نیز با رشد خود به رنگ قرمز در می‌آید و سپس گل‌های بنفش زیبا تولید می‌کند.

تیلاندسیا تنیوفولیا

تیلاندسیا فاشیکولاتا، که به عنوان گیاه هوازی غول‌پیکر شناخته می‌شود، به دلیل ظاهر بزرگ و چشمگیر خود توجه‌ها را به خود جلب می‌کند. این گیاه هوازی نیز انواع مختلفی دارد. یکی از محبوب‌ترین گونه‌های آن، فاشیکولاتا سه رنگ (فاشیکولاتا تری‌کالر) است که برای علاقه‌مندان به گیاهان رنگارنگ گزینه‌ای عالی محسوب می‌شود. این گونه علاوه بر برگ‌های سبز و نوک‌تیز، دارای گل‌های بزرگ زرد و نارنجی است که سخت می‌توان از آن‌ها گذشت. ظاهر آن شبیه به یک باغ گرمسیری و سرسبز است. مانند سایر گیاهان هوازی، تیلاندسیا فاشیکولاتا همواره گل نمی‌دهد و ممکن است در برخی مواقع گل نداشته باشد.

تیلاندسیا فاشیکولاتا

تیلاندسیا فاشیکولاتا، که به عنوان گیاه هوازی غول‌پیکر شناخته می‌شود، به دلیل ظاهر بزرگ و چشمگیر خود توجه‌ها را به خود جلب می‌کند. این گیاه هوازی نیز انواع مختلفی دارد. یکی از محبوب‌ترین گونه‌های آن، فاشیکولاتا سه رنگ (فاشیکولاتا تری‌کالر) است که برای علاقه‌مندان به گیاهان رنگارنگ گزینه‌ای عالی محسوب می‌شود. این گونه علاوه بر برگ‌های سبز و نوک‌تیز، دارای گل‌های بزرگ زرد و نارنجی است که سخت می‌توان از آن‌ها گذشت. ظاهر آن شبیه به یک باغ گرمسیری و سرسبز است. مانند سایر گیاهان هوازی، تیلاندسیا فاشیکولاتا همواره گل نمی‌دهد و ممکن است در برخی مواقع گل نداشته باشد.

تیلاندسیا هریسی

برگ‌های سبز روشن تیلاندسیا هریسی آن را به یک انتخاب جذاب تبدیل می‌کند. این گیاه با گل‌های قرمز و بنفش زیبای خود، جلوه‌ای خاص به دکوراسیون شما می‌بخشد. تیلاندسیا هریسی که به افتخار گیاه‌شناس آمریکایی، بیل هریس، نامگذاری شده، در اندازه‌های مختلف قابل تهیه است و می‌توانید آن را به راحتی به خانه خود بیاورید.

تیلاندسیا آبدیتا

رنگ قرمز تیلاندسیا آبدیتا آن را به یکی از زیباترین و رنگارنگ‌ترین گونه‌های گیاهان هوازی تبدیل کرده است. این گیاه که معمولاً سبز رنگ است، با شکوفه دادن، به رنگ قرمز در می‌آید. گسترش برگ‌های قرمز آن باعث شده که تیلاندسیا آبدیتا به یک انتخاب ایده‌آل برای گلدان‌های آویز و سایر ظروف گیاهان هوازی مدرن و مینیمالیستی تبدیل شود.

تیلاندسیا جونسیا

تیلاندسیا جونسیا برگ‌هایی نازک و بلند دارد که می‌تواند یکی از گزینه‌های مناسب برای شما باشد.

تیلاندسیا کوکوئنسیس

تیلاندسیا کوکوئنسیس با برگ‌های تیز و گل‌های سفیدش شناخته می‌شود و اگرچه به اندازه برخی از دیگر انواع معرفی‌شده، فروش گسترده ندارد، اما همچنان یک انتخاب جذاب و خاص است. این گیاه هوازی منحصر به فرد، حتی در اندازه‌های کوچک نیز تأثیر زیادی در دکوراسیون خانه شما خواهد داشت. زیبایی گل‌های سفید تیلاندسیا کوکوئنسیس واقعاً خاص و چشم‌نواز است.

تیلاندسیا ژروگرافیکا

این گیاه به دلیل اندازه بزرگش معمولاً قیمت بالاتری دارد، اما حجم زیاد آن برای طراحی‌های مدرن گزینه‌ای مناسب است. برگ‌های بلند و سبز نقره‌ای آن از ویژگی‌های خاص و برجسته این گیاه هوازی به شمار می‌آید.

چطور از گیاهان هوازی مراقبت کنیم؟

اگر گیاهان هوازی خود را سفارش داده‌اید، هنگام رسیدن آن‌ها بسیار مهم است که بلافاصله از بسته‌بندی خارج کنید. مانند تمام گیاهان، این گیاهان نیز به نور، هوا و آب نیاز دارند و هیچ موجود زنده‌ای دوست ندارد در جعبه محبوس بماند!

برای کاهش استرس ناشی از حمل و نقل، پیشنهاد می‌کنیم گیاهان هوازی خود را به مدت ۳۰ دقیقه در آب قرار دهید. برای این کار، یک کاسه یا سینک را با آب دمای اتاق پر کنید و گیاهان را به طور کامل در آن غوطه‌ور کنید. اگر نگران کلر موجود در آب هستید، می‌توانید آب را از قبل پر کنید و بگذارید مواد شیمیایی آن از بین بروند.

به طور کلی، اگر آب شیر برای نوشیدن مناسب است، برای گیاهان هوازی نیز مناسب خواهد بود. همچنین، آب چاه، آب جویبار، آب باران یا آب چشمه بطری‌شده نیز انتخاب‌های خوبی هستند. از استفاده از آب مقطر خودداری کنید، زیرا فاقد مواد معدنی و مغذی است که گیاهان برای رشد به آن‌ها نیاز دارند.

پس از آبیاری، ممکن است لایه‌ای سفید و کرکی روی برگ‌های گیاهان هوازی خود مشاهده کنید. این‌ها «تریکوم» نامیده می‌شوند که آب و مواد مغذی را جذب می‌کنند و هیچ‌گونه کپک یا قارچ مضری نیستند.

بعد از خیساندن، گیاهان هوازی را از آب خارج کرده، به آرامی آب اضافی را تکان دهید و آن‌ها را به پهلو یا وارونه قرار دهید تا کاملاً خشک شوند. بهترین مکان برای خشک شدن آن‌ها، طاقچه‌ای است که نور غیرمستقیم خورشید دریافت می‌کند. از قرار دادن گیاهان زیر نور مستقیم خورشید خودداری کنید، زیرا گیاهان هوازی نور روشن و غیرمستقیم را ترجیح می‌دهند. اگر قصد دارید گیاهان را در فضای بسته قرار دهید، مطمئن شوید که کاملاً خشک شده‌اند تا از پوسیدگی جلوگیری شود.

گیاهان هوازی معمولاً ظرف یک یا دو ساعت خشک می‌شوند و پس از خشک شدن کامل، به رنگ طبیعی خود باز می‌گردند. پس از خشک شدن، آن‌ها را در مکانی با نور روشن و غیرمستقیم نمایش دهید و از نور مستقیم خورشید دور نگه دارید تا از کم‌آبی و سوختگی جلوگیری کنید. به طور کلی، خیساندن گیاهان به مدت ۳۰ دقیقه یک بار در هفته کافی است، اما در محیط‌های خشک یا گرم ممکن است نیاز به اسپری کردن گیاهان با آب اضافی باشد. با اینکه نام آن‌ها «هوازی» است، گیاهان هوازی برای رشد نیاز به بیش از فقط هوا دارند!

کوددهی

کود برای بقای گیاهان هوازی ضروری نیست، اما استفاده متناوب از آن می‌تواند به رشد بهتر گیاهان کمک کند. برای این کار، از کود مایع مخصوص گیاهان هوازی استفاده کرده و دستورالعمل‌های آن را دقیقاً دنبال کنید. این کودها معمولاً برای استفاده هفتگی یا ماهانه فرموله شده‌اند. نکته مهم این است که در استفاده از کود احتیاط کنید، زیرا مصرف زیاد آن می‌تواند باعث سوختگی برگ‌ها و حتی از بین رفتن گیاه شود.

آفات و مشکلات

گیاهان هوازی مقاوم به آفات هستند اما گاهی اوقات مستعد شپش هستند. اگر این اتفاق افتاد، گیاه را از سایر گیاهان هوازی جدا کنید و با استفاده از یک پنبه مرطوب حشرات را با دست بردارید. اگر هوا اجازه می‌دهد، گیاه را به بیرون منتقل کنید زیرا  ممکن است پرندگان، آفات را برای شما از بین ببرند.

بیشتر مشکلات گیاهان هوازی ناشی از مراقبت نادرست است. اگر گیاه هوازی شما نرم شده است، لکه‌های تیره روی پایه آن وجود دارد یا شروع به از هم پاشیدن می‌کند، ممکن است در اثر پوسیدگی ناشی از نشستن در آب برای ساعت‌ها در طول خیساندن هفتگی رنج ببرد. اگر برگ‌ها و نوک‌ها شروع به قهوه‌ای شدن و ترد شدن می‌کنند، ممکن است گیاه شما کم آب شده باشد. اگر گیاه رنگ پریده یا سفید به نظر می‌رسد، ممکن است نور خورشید زیادی دریافت کند. اگر کسل به نظر می‌رسد، برگ‌های خود را از دست می‌دهد و به نظر نمی‌رسد که رشد کند، ممکن است به نور خورشید بیشتری نیاز داشته باشد.

نحوه تکثیر گیاهان هوازی

بهترین روش برای تکثیر گیاهان هوازی در خانه، جدا کردن پاجوش‌ها (یا شاخه‌های جانبی) آن‌ها است.

گیاهان هوازی تنها یک‌بار در طول عمر خود گل می‌دهند، اما پس از شکوفایی بلافاصله از بین نمی‌روند. این گیاهان به تولید پاجوش‌ها ادامه می‌دهند و این فرایند ممکن است برای چندین سال ادامه یابد. پس از اینکه پاجوش‌ها بالغ می‌شوند و گل‌های خود را می‌دهند، به تدریج محو می‌شوند. برای گسترش مجموعه گیاهان هوازی خود می‌توانید پاجوش‌ها را از گیاه مادر جدا کنید یا اجازه دهید تا در همان مکان رشد کرده و خوشه‌ای شوند.

برای جدا کردن یک پاجوش از گیاه اصلی، صبر کنید تا حداقل یک سوم اندازه گیاه مادر رشد کند. سپس آن را از نقطه اتصال که معمولاً در پایه پاجوش است، جدا کنید. پاجوش‌های جدید را در نور روشن و غیرمستقیم نگهداری کرده و مراقبت بیشتری از آن‌ها انجام دهید تا زمانی که به خوبی مستقر شوند. تکثیر گیاهان هوازی از دانه‌های ریز تولید شده توسط گل‌ها کار دشواری است و ممکن است چهار تا پنج سال طول بکشد تا گیاه بالغ شود. بنابراین، تکثیر از طریق بذر معمولاً توصیه نمی‌شود.

ایده‌هایی منحصر به فرد برای نمایش گیاهان هوازی در خانه

گیاهان هوازی راهی جذاب برای افزودن طراوت و سبزی به فضای داخلی خانه شما هستند. این گیاهان به دلیل ظاهر مدرن و طبیعی‌شان، توجه طراحان و گل‌فروشان را جلب کرده‌اند و به طراحی داخلی شما زندگی و زیبایی می‌بخشند. نمایش گیاهان هوازی بسیار ساده است، چرا که آن‌ها برای رشد نیاز به خاک ندارند. این گیاهان مواد مغذی خود را از هوای اطراف جذب می‌کنند. شما می‌توانید آن‌ها را در تزئینات شیشه‌ای از سقف آویزان کنید یا به راحتی روی یک قفسه کتاب قرار دهید.

لازم به ذکر است که خزه‌ها با گیاهان هوازی ترکیب فوق‌العاده‌ای دارند! برای ایجاد یک محیط مناسب برای گیاهان هوازی، آن‌ها را روی بستری از خزه قرار دهید و هر چند روز یک‌بار به خزه آب اسپری کنید. این کار به گیاهان شما کمک می‌کند تا در محیط‌های خشک رطوبت مورد نیاز خود را دریافت کنند.

در ادامه، چند پیشنهاد برای نمایش گیاهان هوازی به شیوه‌ای جذاب آورده شده است:

چوب چولا

متوجه شدیم که گیاهان هوازی زمانی بهترین ظاهر را دارند که روی اشیایی قرار بگیرند که زیستگاه طبیعی آن‌ها را شبیه‌سازی می‌کنند. به‌عنوان مثال، قرار دادن گیاهان هوازی روی چوب چولا یک روش عالی برای شبیه‌سازی زیستگاه نیمه‌خشک بسیاری از این گونه‌هاست. گیاهان هوازی را روی این چوب‌های تزئینی قرار دهید و ببینید که چطور می‌تواند به دکور خانه شما جذابیت و تاثیر بگذارد.

نمایش روی دیواره خزه

این یک روش منحصر به فرد و مدرن برای نمایش گیاهان هوازی است. دیوارهای خزه و زنده گزینه‌های عالی برای طراحی زیست‌محور هستند، چرا که فرصتی برای وارد کردن طبیعت به فضای داخلی خانه فراهم می‌کنند. می‌توانید از آن‌ها به‌عنوان جداکننده‌های میز در دفتر استفاده کنید یا حتی روی دیوار نصب کنید، فقط مطمئن شوید که از نور مستقیم خورشید دور باشند.

ظروف شیشه‌ای

بطری‌های شیشه‌ای را می‌توانید به عنوان ظرفی جذاب برای نمایش گیاهان هوازی استفاده کنید! اگر فضای شما خشک است، کمی آب به بطری اضافه کنید. با تبخیر آب، رطوبت لازم برای گیاه تأمین خواهد شد.

سرامیک

سرامیک‌ها ترکیب عالی‌ای با گیاهان هوازی دارند. می‌توانید چند گیاه را در یک کاسه سرامیکی قرار دهید یا یک گیاه را به تنهایی در یک فنجان سرامیکی نمایش دهید.

گلدان‌های سنگی

گیاهان هوازی در گلدان‌های سنگی واقعاً جلوه‌ای زیبا دارند! شما می‌توانید این گلدان‌های شیک را روی قفسه کتاب یا پیشخوان آشپزخانه‌تان قرار دهید و تماشای زیبایی آن‌ها در فضای خانه‌تان را لذت ببرید.

شیشه‌های آویز

این یک روش شیک و جذاب برای نمایش گیاهان هوازی شما است! می‌توانید یک تراریوم کوچک به شکل قطره بسازید یا گیاهان هوازی را به‌طور جداگانه در شیشه‌های آویزان قرار دهید. این شیشه‌ها به راحتی از سقف آویزان می‌شوند و در هر قسمت از خانه جلوه‌ای زیبا خواهند داشت.

تراریوم‌های باز

تراریوم‌ها نیز گزینه‌ای عالی برای نگهداری گیاهان هوازی هستند! شیشه می‌تواند رطوبت را در داخل ظرف حفظ کند و به این ترتیب سطح رطوبت مناسبی برای گیاه هوازی فراهم می‌آورد. با این حال، اگر تصمیم دارید گیاه هوازی خود را در تراریوم قرار دهید، حتماً مطمئن شوید که ظرف دهانه‌ای برای جریان هوای کافی دارد تا گیاه به راحتی نفس بکشد.

در پایان

گیاهان هوازی را می‌توانید به‌طور انفرادی یا در گروه‌های چند گونه نمایش دهید. آن‌ها می‌توانند در تراریوم‌ها قرار بگیرند یا به هر شیئی از آهن‌ربا گرفته تا چوب‌ها متصل شوند. گونه‌های مختلف تیلاندسیا نیز هم‌نشین‌های خوبی برای شاخه‌های ارکیده هستند، زیرا شرایط رشد مشابهی دارند.

چون گیاهان هوازی در خاک رشد نمی‌کنند، می‌توان آن‌ها را به هر شکلی که بخواهید نمایش داد. این گیاهان بدون نیاز به مراقبت زیاد، می‌توانند به‌سادگی زیبایی و طراوت خاصی به هر فضایی در خانه شما بیفزایند.