سیب‌زمینی، پیاز و سیر جوانه زده را بخوریم یا نه؟

هنگامی که سیب‌زمینی، پیاز، و سیر به مدت طولانی در انبار نگهداری می‌شوند، شروع به رشد جوانه می‌کنند. برخی افراد اعتقاد دارند که استفاده از این سبزیجات جوانه‌زده بی‌خطر است، اما بسیاری دیگر از افراد هشدارهایی را درباره مصرف آن‌ها صادر می‌کنند و باور دارند که ممکن است برای سلامتی مضر باشند. به همین دلیل، ما تصمیم گرفته‌ایم در این مقاله به بررسی تأثیر جوانه‌زدن سیب‌زمینی، پیاز، و سیر بر سلامتی پرداخته و شما را با نتایج این تحقیقات آشنا کنیم. با ما تا انتهای این مطلب همراه باشید.

چرا خوردن سیب‌زمینی جوانه زده خطرناک است؟

سیب‌زمینی به عنوان منبعی طبیعی از سولانین (solanine) و چاکونین (chaconine) شناخته می‌شود؛ دو ترکیب گلیکوآلکالوئیدی که در غذاهای مختلف از جمله بادمجان و گوجه‌فرنگی نیز یافت می‌شوند. گلیکوآلکالوئیدها در مقادیر کم به سلامتی مفید هستند و خواص آنتی بیوتیکی دارند، می‌توانند کلسترول و قند خون را کاهش دهند. اما در صورت مصرف بیش از حد، این ترکیبات به سمی تبدیل می‌شوند.

با جوانه زدن سیب‌زمینی، میزان گلیکوآلکالوئیدهای آن افزایش می‌یابد و خوردن سیب‌زمینی جوانه زده می‌تواند منجر به مصرف اضافی این ترکیبات شود. معمولاً علائم مسمومیت با گلیکوآلکالوئید در چند ساعت یا حداکثر یک روز پس از مصرف سیب‌زمینی جوانه زده ظاهر می‌شود.

اگر مقدار مصرف گلیکوآلکالوئید به طور کمی بیشتر از حد توصیه شده باشد، علائمی نظیر استفراغ، اسهال و درد شکم ممکن است ظاهر شود. در دوزهای بسیار بالا، مشکلاتی نظیر افت فشار خون، نبض سریع، تب، سردرد، گیجی و در موارد شدید‌تر حتی ممکن است به مرگ منجر شود. علاوه بر این، تحقیقات کوچکی نشان داده‌اند که مصرف سیب‌زمینی جوانه زده در دوران بارداری ممکن است خطر نقایص مادرزادی را افزایش دهد، بنابراین زنان باردار باید از مصرف آن پرهیز کنند.

آیا می‌توان ترکیبات سمی را از سیب‌زمینی‌های جوانه زده حذف کرد؟

تمام اندام‌های گیاه سیب‌زمینی حاوی گلیکوآلکالوئید می‌باشد، اما بیشترین غلظت این ترکیب در برگ‌ها، گل‌ها، پوست سبز، و جوانه‌های سیب‌زمینی قابل مشاهده است، در حالی که کمترین غلظت آن در بخش سفید سیب‌زمینی دیده می‌شود. علائمی همچون جوانه زدن، آسیب فیزیکی، سبز شدن، و طعم تلخ به وضوح نشان‌دهنده افزایش قابل توجه گلیکوآلکالوئید در سیب‌زمینی هستند.

جدا کردن جوانه‌ها، پوست سبز، و اجزای تیره‌رنگ سیب‌زمینی می‌تواند به کاهش خطر مسمومیت کمک نماید. همچنین، فرآوری حرارتی نظیر سرخ‌کردن ممکن است باعث کاهش میزان گلیکوآلکالوئید شود؛ اما تأثیر روش‌های آبپز، کبابی، یا استفاده از مایکروویو بر میزان این ترکیبات تا حد زیادی مشخص نشده است. با این حال، اطلاعات کافی در دسترس نیست که نشان دهد آیا این روش‌ها به‌طور کامل برای حفاظت از سلامت در برابر سمیت گلیکوآلکالوئید کافی هستند یا خیر. از این رو، بهتر است به‌طور کلی از مصرف سیب‌زمینی‌های دارای جوانه یا سبز پرهیز کرده و آن‌ها را دور بریزید.

چگونه از جوانه زدن سیب‌زمینی جلوگیری کنیم؟

یکی از بهترین راه‌حل‌ها برای جلوگیری از جوانه زدن سیب‌زمینی این است که از ذخیره‌سازی طولانی‌مدت آن خودداری کرده و تنها در زمان نیاز آن را خریداری کنید. همچنین، دور انداختن سیب‌زمینی‌های آسیب‌دیده، اطمینان از کامل خشک بودن سیب‌زمینی‌های باقی‌مانده، و نگهداری آن‌ها در یک محیط خنک، خشک و تاریک می‌تواند احتمال جوانه زدن آن‌ها را به حداقل برساند.

بعضی از افراد معتقدند که باید از نگهداری سیب‌زمینی و پیاز در کنار یکدیگر خودداری کنند، زیرا این ادعا مطرح است که قرار دادن این دو سبزیجات کنار هم ممکن است فرآیند جوانه زدن را تسریع کند. با این حال، در حال حاضر شواهد علمی برای تأیید این ادعا وجود ندارد.

آیا پیاز یا سیر جوانه زده قابل خوردن است؟

پیاز و سیر از جمله مواد رایجی هستند که در طهی انواع غذاها به کار می‌روند. این دو سبزی به عنوان یکی از اولین اجزایی هستند که در فرآیند پخت و پز درون قابلمه یا تابه قرار می‌گیرند و توانایی تغییر طعم و عطر غذا را دارند. همچنین، این دو دارای فواید بسیاری برای سلامتی هستند. پیاز منبع خوبی از ویتامین C، ویتامین B6، پتاسیم و فولات (ویتامین B9) می‌باشد، در حالی که سیر حاوی مقادیر زیادی ویتامین C، ویتامین B6، تیامین (ویتامین B1)، پتاسیم، کلسیم، فسفر، مس و منگنز است.

از آنجا که پیاز و سیر به عنوان مهم‌ترین مواد اولیه در آشپزی شناخته می‌شوند، معمولاً به مقدار زیادی خریداری و در خانه نگهداری می‌شوند. این ممکن است باعث رشد جوانه‌های کوچکی بر روی آن‌ها شود.

تحقیقات نشان می‌دهد که جوانه زده شدن پیاز و سیر برای مصرف امن محسوب می‌شود؛ این جوانه‌ها ممکن است نرم به نظر برسند، اما سمی نبوده و برای سلامتی بدن خطری ندارند. حتی برخی از افراد این جوانه‌ها را عمدتاً به دلیل حاوی پروتئین بیشتر مصرف می‌کنند. با این حال، به دلیل طعم تلخی که جوانه‌ها دارند، ممکن است علاقه‌ای به مصرف آن‌ها نداشته باشید. در این صورت، می‌توانید پیاز یا سیر را از وسط نصف کرده، جوانه را حذف کرده و بقیه‌ی آن را مصرف کنید. از خوردن پیاز یا سیری که گندیده است یا به کپک زده است، بهتر است خودداری کنید. حتی پس از پختن، خوردن غذایی که کپک زده باشد، ممکن است خطرناک باشد.

گاهی اوقات، پیاز هنگام برش دادن بوی خوبی ندارد، اما وقتی آن را بریدید متوجه می‌شوید که یک یا دو حلقه درون آن قهوه‌ای شده و کمی نرم یا لزج است. این حلقه‌های قهوه‌ای رنگ ممکن است جلب نظر نکنند، اما نشان‌دهنده‌ی خطری برای تمام پیاز نیستند. تا زمانی که پیاز بوی ناپسندی از خود نداده باشد، می‌توانید با اطمینان بخش قهوه‌ای رنگ را حذف کرده و از بخش‌های سفید و سالم آن استفاده کنید.

چگونه از جوانه زدن پیاز و سیر جلوگیری کنیم؟

برای جلوگیری از جوانه زدن پیاز و سیر، آن‌ها را در یک محیط خنک، خشک و تاریک با گردش هوای مناسب نگه دارید. همچنین، بهتر است آن‌ها را در مکانی مجزا از سایر میوه‌ها و سبزیجات قرار دهید؛ زیرا هنگامی که میوه‌ها و سبزیجات به رسیدگی می‌شوند، گاز اتیلن تولید می‌کنند که ممکن است باعث جوانه زدن پیاز و سیر شود.

کلام پایانی

سیب‌زمینی حاوی مقدار قابل توجهی گلیکوآلکالوئید در صورت جوانه زدن می‌باشد که در صورت مصرف بیش از حد، ممکن است برای انسان سمی باشد. عوارض ناشی از خوردن سیب‌زمینی جوانه زده از ناراحتی معده گرفته تا مشکلات قلبی و عصبی، و در موارد شدید حتی مرگ، متغیر است. اعتقاد به این است که برداشتن جوانه‌ها و سرخ کردن سیب‌زمینی ممکن است به کاهش میزان گلیکوآلکالوئید کمک کند، اما به دلیل عدم قطعیت نتایج تحقیقات، بهتر است از مصرف این سیب‌زمینی‌ها خودداری شود. به عنوان مقابل، پیاز و سیر جوانه زده برای سلامتی بی‌خطر به نظر می‌رسند، مگر اینکه گندیده یا کپک‌زده باشند.