آیا ملاتونین راز داشتن خوابی عمیق است؟

با نیوفان همراه باشید تابدانید ملاتونین چه قرصی است؟ ملاتونین هورمونی است که به‌طور طبیعی توسط بدن تولید می‌شود و نقش اساسی در تنظیم چرخه خواب و بیداری دارد. این هورمون که به عنوان “هورمون تاریکی” نیز شناخته می‌شود، در تاریکی افزایش می‌یابد و به بدن سیگنال می‌دهد که زمان خواب فرا رسیده است.

ملاتونین توسط مغز در پاسخ به تاریکی تولید می‌شود و مواجهه با نور در شب ممکن است تولید آن را متوقف کند. این هورمون به تنظیم ساعت بیولوژیکی بدن کمک می‌کند و مشخص می‌کند چه زمانی باید بخوابید و چه زمانی بیدار شوید. ملاتونین به کاهش زمان به خواب رفتن و افزایش مدت خواب کمک کرده و در نتیجه کیفیت خواب را بهبود می‌بخشد.

اما اگر این هورمون به‌طور طبیعی در بدن وجود دارد، چرا قرص ملاتونین تولید می‌شود؟ با افزایش سن، بروز برخی بیماری‌ها، تغییر منطقه زمانی، کار در شیفت شب و دیگر عوامل، ترشح ملاتونین در بدن ممکن است کاهش یابد و مشکلات خواب ایجاد شود. در این مواقع، قرص ملاتونین می‌تواند به عنوان یک مکمل کمک‌کننده به کار رود.

قرص ملاتونین چیست و تا چند ساعت اثر دارد؟

بدن بیشتر افراد به‌طور طبیعی مقدار کافی ملاتونین برای خواب تولید می‌کند، اما برای کسانی که با مشکلات خواب مواجه هستند، قرص ملاتونین می‌تواند به تنظیم چرخه خواب کمک کند. این مکمل به‌ویژه در شرایطی مانند بی‌خوابی یا جت‌لگ (عوارض ناشی از تغییر ناحیه زمانی) مفید است و می‌توان آن را طبق دستورالعمل مصرف کرد.

نام‌های تجاری معروف این محصول شامل Circadin، Adaflex، Ceyesto، Slenyto و Syncrodin هستند. اگر می‌پرسید بهترین زمان مصرف قرص ملاتونین چه موقعی است، باید بدانید که حدود ۱ تا ۲ ساعت طول می‌کشد تا اثر خود را نشان دهد. بنابراین، با توجه به ساعتی که می‌خواهید بخوابید، ملاتونین را مصرف کنید.

ملاتونین معمولاً برای درمان اختلالات خواب تجویز می‌شود، از جمله برای مشکلاتی مانند اختلال فاز خواب-بیداری تاخیری (DSWPD)، برخی از اختلالات خواب در کودکان، و اضطراب قبل و بعد از جراحی.

افرادی که دچار بی‌خوابی هستند، ممکن است در به خواب رفتن، خواب ماندن یا هر دو مشکل داشته باشند. اگر این علائم یک ماه یا بیشتر طول بکشد، به آن بی‌خوابی مزمن گفته می‌شود. در اختلال فاز خواب تاخیری، الگوی خواب شما چند ساعت عقب‌تر از حالت معمول است، که باعث می‌شود دیرتر بخوابید و دیرتر بیدار شوید. تحقیقات نشان می‌دهد که ملاتونین می‌تواند زمان به خواب رفتن را کاهش داده و شروع خواب را در بزرگسالان و کودکان مبتلا به این عارضه بهبود بخشد. البته، قبل از دادن ملاتونین به کودک، حتماً با پزشک مشورت کنید.

تحقیقات نشان داده‌اند که ملاتونین ممکن است زمان به خواب رفتن را کاهش دهد، اما تأثیرات آن بر کیفیت خواب و کل مدت خواب هنوز به‌طور کامل مشخص نیست. این هورمون به‌ویژه برای افراد مسنی که ممکن است دچار کمبود ملاتونین باشند، مفیدتر است.

طریقه مصرف قرص ملاتونین: دوزهای مصرفی داروی ملاتونین

این دارو را به صورت خوراکی با یک لیوان آب مصرف کنید. توصیه می‌شود قرص ملاتونین را همراه با غذا مصرف نکنید. معمولاً این دارو ۱ تا ۲ ساعت قبل از خواب مصرف می‌شود. پس از مصرف، فعالیت‌های خود را به کارهای مورد نیاز برای آماده شدن جهت خواب محدود کنید. برخی انواع این دارو ممکن است جویدنی باشند یا قبل از بلع در دهان حل شوند، در حالی که برخی دیگر باید به طور کامل بلعیده شوند. دستورالعمل‌های روی بسته‌بندی را به دقت دنبال کنید یا طبق توصیه پزشک مصرف کنید. از مصرف این دارو بیشتر از مدت زمان تجویز شده خودداری کنید.

معمولاً دوره مصرف این دارو ۱۳ هفته است، اما در برخی افراد ممکن است نیاز به مصرف طولانی‌تر باشد.

قبل از استفاده از این دارو در کودکان، حتماً با پزشک مشورت کنید، زیرا ممکن است نیاز به مراقبت ویژه باشد. مصرف این دارو بدون تجویز پزشک در کودکان توصیه نمی‌شود.

در صورت مصرف بیش از حد این دارو، فوراً با مرکز کنترل مسمومیت یا اورژانس تماس بگیرید.این دارو فقط برای مصرف شخصی شما است و نباید با دیگران به اشتراک گذاشته شود.

خواص قرص ملاتونین

تحقیقات نشان می‌دهد که ملاتونین علاوه بر نقش آن در خواب، عملکردهای مهم دیگری در بدن دارد، اما این نقش‌ها هنوز به طور کامل شناخته نشده‌اند.

در حال حاضر، مطالعات اولیه‌ای درباره اثرات ملاتونین بر COVID-19 در حال انجام است. چندین کارآزمایی تصادفی‌سازی و کنترل‌شده در این زمینه در جریان است، اما هنوز زود است تا به نتیجه‌گیری قطعی درباره اثربخشی ملاتونین در درمان COVID-19 برسیم.

تحقیقات در زمینه تأثیر مکمل ملاتونین بر علائم سرطان یا عوارض جانبی درمان‌های مرتبط با آن محدود بوده و نتایج متناقضی به دست آمده است.باید به خاطر داشت که محصولات تأیید نشده نباید جایگزین یا موجب تأخیر در استفاده از درمان‌های متداول سرطان شوند. همچنین، برخی محصولات ممکن است با درمان‌های استاندارد سرطان تداخل داشته یا برای بیماران سرطانی خطرات خاصی ایجاد کنند. بنابراین، افرادی که به سرطان مبتلا هستند، پیش از استفاده از هر گونه مکمل، از جمله ملاتونین، باید با پزشک خود مشورت کنند.

تحقیقات نشان می‌دهد که ملاتونین ممکن است به کاهش سردرگمی و بی‌قراری عصرگاهی در بیماران مبتلا به آلزایمر کمک کند، اما به نظر نمی‌رسد که بهبود شناختی را به همراه داشته باشد.

قبل از مصرف این دارو چه شرایطی را باید به پزشک اطلاع دهید؟

اگر شما یکی از شرایط یا بیماری‌های زیر را دارید قبل از مصرف ملاتونین آن را با پزشک خود در میان بگذارید:

• سرطان؛
• افسردگی یا بیماری روانی؛
• دیابت؛
• مشکلات هورمونی؛
• مصرف الکل؛
• مشکلات سیستم ایمنی؛
• بیماری کبد؛
• بیماری ریوی یا تنفسی، مانند آسم؛
• پیوند عضو؛
• اختلال تشنج؛
• واکنش غیرمعمول یا آلرژیک به ملاتونین، سایر داروها، غذاها، رنگ‌ها یا مواد نگهدارنده؛
• بارداری یا تلاش برای باردار شدن؛
• شیردهی.

اگر یک دوز ملاتونین را فراموش کنم چه؟

اگر فراموش کردید ملاتونین را در زمان معمول مصرف کنید، آن دوز را نادیده بگیرید. در صورتی که زمان مصرف نوبت بعدی نزدیک است، فقط دوز مربوط به آن زمان را مصرف کنید. از مصرف دوز در زمانی غیر از زمان معمول یا مصرف دوز اضافی خودداری کنید.

 با این دارو با چه چیزی ممکن است تداخل داشته باشد؟

این دارو را نباید همزمان با داروهایی که لخته شدن خون را کند می‌کنند، داروهای ضد تشنج، داروهای پیشگیری از بارداری، داروهای فشار خون بالا، داروهای دیابت، داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی یا داروهایی که توسط کبد تجزیه می‌شوند، مصرف کنید.

این دارو می‌تواند با فلووکسامین، راملتون، تاسیملتیون، الکل، کافئین، کاربامازپین، برخی از آنتی‌بیوتیک‌ها مانند سیپروفلوکساسین، داروهای خاصی برای افسردگی، اضطراب یا اختلالات روانی، سایمتیدین، هورمون‌های زنانه مانند استروژن، چسب‌ها، حلقه‌ها یا قرص‌های ضدبارداری، متوکسالن، نیفدیپین، سایر مکمل‌های گیاهی یا رژیمی، داروهای خواب، فنوباربیتال، ریفامپین، سیگار، تاموکسیفن و وارفارین تداخل داشته باشد.

این فهرست ممکن است شامل همه تداخلات احتمالی نباشد. به پزشک خود فهرستی کامل از داروها، گیاهان دارویی، داروهای بدون نسخه یا مکمل‌های غذایی که مصرف می‌کنید، ارائه دهید. همچنین اگر سیگار می‌کشید، الکل مصرف می‌کنید یا از مواد مخدر استفاده می‌کنید، حتماً به پزشک اطلاع دهید.

هنگام استفاده از این دارو باید مراقب چه نکاتی باشم؟

اگر علائم بی‌خوابی شما بهبود نیافت یا بدتر شد، به پزشک خود مراجعه کنید. این دارو را بیش از دو هفته مصرف نکنید، مگر اینکه پزشک توصیه کرده باشد.

ملاتونین را همانند هر داروی خواب‌آور دیگر مصرف کنید و حتماً زیر نظر پزشک باشید.

ملاتونین ممکن است باعث خواب‌آلودگی در طول روز شود. تا پنج ساعت پس از مصرف این مکمل، از رانندگی، کار با ماشین‌آلات یا انجام فعالیت‌هایی که نیاز به هوشیاری دارند خودداری کنید تا زمانی که بدانید این دارو چه تاثیری بر شما دارد. به ویژه اگر سن بالایی دارید، از بلند شدن یا نشستن سریع خودداری کنید تا خطر سرگیجه یا افتادن کاهش یابد.

اگر به بیماری خودایمنی مبتلا هستید، از مصرف ملاتونین پرهیز کنید.

در صورتی که از داروی دیگری برای خواب استفاده کرده‌اید، ملاتونین را مصرف نکنید. اگر در حال حاضر تحت درمان برای مشکلات عاطفی، روانی یا اختلالات خواب هستید، قبل از مصرف این دارو با پزشک خود مشورت کنید. این دارو ممکن است با درمان شما تداخل داشته باشد.

مکمل‌های گیاهی یا غذایی به شیوه‌ای متفاوت از داروها تولید می‌شوند و کنترل‌های کیفی سخت‌گیرانه‌ای برای آنها اعمال نمی‌شود. خلوص و قدرت این محصولات می‌تواند متفاوت باشد و ایمنی و اثربخشی آنها برای بیماری‌ها به‌طور کامل شناخته نشده است. برای حفاظت از خود، سازمان غذا و دارو توصیه می‌کند همیشه برچسب محصولات را بخوانید و دستورالعمل‌ها را دنبال کنید. توجه داشته باشید که طبیعی بودن یک محصول به معنای ایمن بودن آن نیست.

داروها را از منابع معتبر تهیه کنید. مکمل‌هایی که توسط شرکت‌های معتبر ملی تولید یا فروخته می‌شوند، معمولاً تحت کنترل‌های کیفی شدید قرار دارند.

قرص ملاتونین چه عوارض جانبی ممکن است داشته باشد؟

به نظر می‌رسد استفاده کوتاه‌مدت از مکمل ملاتونین برای بیشتر افراد بی‌خطر باشد، اما اطلاعات کافی درباره ایمنی مصرف طولانی‌مدت آن در دسترس نیست. شواهد نشان می‌دهد که ملاتونین به بهبود خواب کمک می‌کند و در مصرف کوتاه‌مدت ایمن است. عوارض جانبی نادر این دارو ممکن است شامل احساس افسردگی موقت، لرزش خفیف، اضطراب ملایم، گرفتگی عضلات شکم، تحریک‌پذیری، کاهش هوشیاری و سردرگمی باشد. در صورت بروز عوارض جانبی زیر، فوراً به پزشک خود اطلاع دهید:

•  واکنش‌های آلرژیک مانند بثورات پوستی، خارش، کهیر، تورم صورت، لب‌ها، زبان یا گلو
•  تغییرات خلق و خو و رفتار شامل اضطراب، عصبی بودن، گیجی، توهم، تحریک‌پذیری، خصومت، افکار خودکشی یا آسیب به خود، تشدید افسردگی یا تغییرات ناگهانی در خلق و خو

عوارض جانبی که معمولاً نیازی به مراقبت پزشکی ندارند:

• شب ادراری در کودکان؛
• سرگیجه؛
• خواب‌آلودگی روز بعد از مصرف؛
• سردرد؛
• راه‌رفتن در خواب؛
• حالت تهوع.

این فهرست ممکن است تمام عوارض جانبی احتمالی را توصیف نکند. برای مشاوره‌ی پزشکی درباره‌ی عوارض جانبی با پزشک خود تماس بگیرید.

شرایط نگهداری قرص ملاتونین

این دارو باید دور از دسترس کودکان نگهداری شود. دمای اتاق برای نگهداری این دارو مناسب است اما برای یافتن دستور دقیق‌تر، دستورالعمل روی برچسب بسته را مطالعه کنید. دارو را از رطوبت محافظت کنید. داروی استفاده نشده را بعد از تاریخ انقضا دور بریزید.

آیا تغییر سبک زندگی می‌تواند به رفع بی‌خوابی کمک کند؟

بله، چند کار وجود دارد که می‌توانید برای حل مشکل بی‌خوابی خود انجام دهید:

• زمان‌های منظمی را برای خوابیدن و بیدار شدن تعیین کنید؛
• قبل از خواب ریلکس کنید. سعی کنید حمام آب گرم بگیرید یا به موسیقی آرامش‌بخش گوش دهید؛
• از پرده‌ی ضخیم، ماسک چشم و گوش‌گیر استفاده کنید تا از بیدار شدن شما در اثر نور و صدا جلوگیری کند؛
• از مصرف کافئین، سیگار (از جمله سیگارهای الکترونیکی)، الکل، وعده‌های غذایی سنگین و ورزش چند ساعت قبل از رفتن به رختخواب خودداری کنید؛
• قبل از رفتن به رختخواب تلویزیون تماشا نکنید یا از تلفن، تبلت یا رایانه استفاده نکنید؛
• در طول روز چرت نزنید؛
• قبل از رفتن به رختخواب فهرستی از نگرانی‌های خود و چگونگی حل آن‌ها بنویسید تا به شما کمک کند تا صبح آن‌ها را فراموش کنید.

برخی از افراد قرص‌های خوابی را که می‌توانید از داروخانه خریداری کنید مفید می‌دانند. اما داروها بی‌خوابی را درمان نمی‌کنند و ممکن است عوارض جانبی ناخواسته‌ای داشته باشند.

سخن پایانی

اکنون می‌دانید که قرص ملاتونین چیست و چگونه به درمان بی‌خوابی کمک می‌کند. اما به یاد داشته باشید که ملاتونین، مانند هر مکمل دیگری، نباید اولین یا تنها راهکار برای رفع مشکلاتی مانند بی‌خوابی باشد. استفاده از این دارو باید همراه با تغییرات در سبک زندگی باشد تا پایه‌ای محکم برای سلامت کلی ایجاد کند. این روتین شامل مواردی مانند تغذیه مناسب، ورزش منظم، مدیتیشن، بهداشت خواب و برقراری ارتباطات اجتماعی است.