همه چیز درباره آلرژی غذایی کودکان: از تشخیص تا درمان

علائم و نشانه‌های آلرژی غذایی می‌تواند متنوع باشد، اما رایج‌ترین آن‌ها شامل خس‌خس سینه، استفراغ و اسهال است. این واکنش‌ها ممکن است به‌طور فوری یا با تاخیر بروز کنند، با این حال، واکنش‌های فوری بیشتر مشاهده می‌شوند. والدین می‌دانند که کودکان، به ویژه در مورد غذاهای مغذی مانند کلم بروکلی و اسفناج، می‌توانند بدغذا باشند، اما بدغذایی لزوماً به معنای امتناع از خوردن غذاهای خاص نیست. طبق گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC)، حدوداً از هر ۱۳ کودک، ۱ نفر به حداقل یک ماده غذایی آلرژی دارد. بنابراین، بروز آلرژی غذایی در کودکان موضوعی جدی است که در این مطلب از نیوفان به طور جامع و دقیق به بررسی آن خواهیم پرداخت.

علائم آلرژی‌ غذایی در کودکان

آلرژی غذایی مساله‌ای جدی است که می‌تواند تهدیدی برای زندگی کودک به‌حساب بیاید. طبق مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۸، ۴۰٪ از کودکانی که به آلرژی غذایی مبتلا هستند، واکنش‌های شدیدی را تجربه کرده‌اند که نیاز به درمان فوری در اورژانس داشته است. بسیاری از انواع غذاها ممکن است باعث واکنش‌های آلرژیک شوند.

واکنش‌های آلرژیک ممکن است خفیف باشند و علائمی مانند کهیر یا درد ملایم شکم را ایجاد کنند. با این حال، در موارد شدیدتر، این واکنش‌ها می‌توانند به مشکلات جدی‌تر سلامتی مانند آنافیلاکسی منجر شوند. آنافیلاکسی یک واکنش حاد است که می‌تواند به شوک منجر شده و خطر از دست دادن هوشیاری را به همراه داشته باشد.

یک آلرژی غذایی واقعی می‌تواند بر روی تنفس، دستگاه گوارش، قلب و پوست کودک تاثیر بگذارد. علائم این واکنش ممکن است در فاصله زمانی چند دقیقه تا یک ساعت پس از مصرف غذا ظاهر شوند و شامل موارد زیر باشند:

• گرفتگی یا آبریزش بینی
• سرفه کردن
• اسهال
• سرگیجه یا سبکی سر
• خارش اطراف دهان یا گوش‌ها
• حالت تهوع
• برجستگی‌های قرمز و خارش‌دار روی پوست (کهیر)
• بثورات قرمز و خارش‌دار (اگزما)
• تنگی نفس یا مشکل در تنفس
• عطسه کردن
• دل درد
• احساس مزه عجیب در دهان
• تورم لب‌ها، زبان و یا صورت
• استفراغ کردن
• خس‌خس سینه

کودکان خردسال همیشه نمی‌توانند علائم خود را به وضوح بیان کنند، بنابراین گاهی لازم است که شما علائم آنها را تفسیر کنید. اگر کودک شما عباراتی مانند این را می‌گوید، ممکن است دچار واکنش آلرژیک شده باشد:

• «یه چیزی تو گلوم گیر کرده.»
• «زبونم خیلی بزرگه.»
• «دهنم می‌خاره.»
• «همه چیز داره می‌چرخه.»

بیشتر والدین تا زمانی که کودک برای اولین بار غذایی را امتحان نکند و واکنشی نشان ندهد، از آلرژی غذایی او آگاه نمی‌شوند. به همین دلیل، ضروری است که والدین، معلم‌ها، پرستارها و هر فرد دیگری که با کودک در تماس است، به دقت به علائم آلرژی غذایی توجه کنند.

چه چیزی باعث آلرژی‌ غذایی در کودکان می‌شود؟

آلرژی غذایی زمانی بروز می‌کند که سیستم ایمنی بدن به طور غیرطبیعی به یک یا چند نوع غذا واکنش نشان دهد. در این حالت، سیستم ایمنی به جای محافظت از بدن، به اشتباه به پروتئین‌های غذایی بی‌ضرر یا آلرژن‌ها به عنوان تهدید نگاه می‌کند. علت دقیق آلرژی غذایی در کودکان هنوز مشخص نیست، اما سابقه خانوادگی ممکن است نقش داشته باشد.

متاسفانه، هیچ درمانی برای آلرژی غذایی وجود ندارد و تنها راه پیشگیری از واکنش‌های آلرژیک، اجتناب از مصرف غذایی است که باعث واکنش می‌شود. وقتی کودکی به غذایی آلرژی دارد، سیستم ایمنی بدن او به طور افراطی واکنش نشان می‌دهد و آنتی‌بادی‌هایی علیه آن غذا تولید می‌کند. این واکنش مشابه به دفاع بدن در برابر ویروس‌ها یا میکروب‌ها است و علائم آلرژی را ایجاد می‌کند.

شایع‌ترین محرک‌های آلرژی غذایی در کودکان عبارتند از:

• بادام زمینی و آجیل درختی (گردو، بادام، بادام هندی، پسته)
• شیر گاو
• تخم مرغ
• ماهی، صدف، میگو، خرچنگ
• سویا
• گندم
• کنجد

چه زمانی باید از اورژانس کمک گرفت؟

برخی از کودکان ممکن است پس از مصرف غذاهایی مانند بادام‌زمینی یا صدف به آنافیلاکسی دچار شوند. اگر پس از خوردن یک غذا، کودک شما دچار مشکل در تنفس یا بلع شد، بلافاصله با شماره ۱۱۵ تماس بگیرید تا از خدمات اورژانس کمک بگیرید.

علائم آنافیلاکسی شامل:

• درد قفسه سینه
• گیجی
• غش یا از دست دادن هوشیاری
• تنگی نفس یا خس‌خس سینه
• تورم لب‌ها، زبان یا گلو
• مشکل در بلعیدن
• کبود شدن پوست
• نبض ضعیف

والدین کودکان با آلرژی غذایی شناخته شده باید از متخصص آلرژی بپرسند که آیا نیاز به استفاده از تزریق‌کننده خودکار اپی نفرین وجود دارد یا خیر. اگر آلرژی به قدری جدی باشد که استفاده از تزریق‌کننده خودکار ضروری است، هم کودک و هم والدین باید در مورد نحوه‌ی استفاده از آن به طور کامل آموزش ببینند.

تفاوت بین آلرژی‌ غذایی در کودکان و عدم تحمل غذایی چیست؟

حتی اگر کودک شما به یک غذای خاص واکنش نشان دهد، این لزوماً به معنی آلرژی غذایی نیست. برخی از کودکان ممکن است به غذاهای خاص دچار عدم تحمل غذایی شوند. تفاوت اصلی این است که آلرژی غذایی به سیستم ایمنی مربوط می‌شود، در حالی که عدم تحمل غذایی معمولاً به سیستم گوارشی مرتبط است.

آلرژی‌های غذایی که می‌توانند منجر به آنافیلاکسی شوند، به مراتب خطرناک‌تر از عدم تحمل غذایی هستند. کودکان با آلرژی غذایی باید به طور کامل از مصرف غذاهای آلرژی‌زا اجتناب کنند. در حالی که کودکان با عدم تحمل غذایی ممکن است بتوانند مقادیر کمی از غذا را بدون بروز علائم مصرف کنند.

نمونه هایی از عدم تحمل غذایی

در این بخش به بررسی شایع‌ترین علائم عدم تحمل غذایی می‌پردازیم. اگر کودک شما یکی از این علائم را تجربه می‌کند و مطمئن نیستید که مشکل به آلرژی غذایی مربوط می‌شود یا عدم تحمل غذایی، حتماً با یک متخصص مشورت کنید تا تشخیص دقیق‌تری دریافت کنید.

عدم تحمل لاکتوز

عدم تحمل لاکتوز زمانی رخ می‌دهد که بدن فاقد آنزیم لازم برای تجزیه لاکتوز، قند موجود در شیر، باشد. این وضعیت می‌تواند منجر به علائمی مانند نفخ، گاز معده و اسهال شود.

حساسیت به گلوتن

حساسیت به گلوتن زمانی بروز می‌کند که بدن به پروتئینی به نام گلوتن، که در برخی غلات مانند گندم موجود است، واکنش نشان می‌دهد. علائم این حساسیت می‌تواند شامل سردرد، ناراحتی معده و نفخ باشد.

بیماری سلیاک، که شدیدترین شکل حساسیت به گلوتن است، بر سیستم ایمنی بدن تأثیر می‌گذارد، اما علائم آن عموماً در ناحیه روده متمرکز است. این بیماری می‌تواند بر سایر بخش‌های بدن نیز تأثیر بگذارد، اما معمولاً به آنافیلاکسی منجر نمی‌شود.

حساسیت به افزودنی های غذایی

این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که بدن شما به رنگ‌های مصنوعی، مواد شیمیایی مانند سولفیت‌ها، یا سایر افزودنی‌های موجود در غذاها واکنش نشان می‌دهد. علائم ممکن است شامل بثورات پوستی، حالت تهوع و اسهال باشد. همچنین، سولفیت‌ها می‌توانند در افرادی که به آن‌ها حساسیت دارند و مبتلا به آسم هستند، حملات آسم را تحریک کنند.

درمان آلرژی‌ غذایی در کودکان چیست؟

اگرچه در حال حاضر درمانی برای آلرژی غذایی وجود ندارد، اما روش‌هایی وجود دارند که می‌توانند خطر آنافیلاکسی را در هنگام مصرف مقادیر کمی از غذاهای آلرژی‌زا توسط کودکان کاهش دهند.

همچنین، تحقیقات جدید نشان داده‌اند که معرفی غذاهای آلرژی‌زا به نوزادان می‌تواند به کاهش احتمال بروز آلرژی غذایی کمک کند. محققان معتقدند که اگر این روش به یک رویکرد استاندارد تبدیل شود، می‌تواند به کاهش شیوع کلی آلرژی غذایی کمک کند.

چطور با کودک درگیر آلرژی در رستوران غذا بخورید

با متخصص آلرژی فرزندتان مشورت کنید تا برای صرف غذا در رستوران‌ها و مکان‌های دیگر که خودتان غذا را تهیه نمی‌کنید، یک برنامه مناسب تنظیم کنید.

آلرژی غذایی به معنای کنار گذاشتن لذت از غذاهای رستوران نیست. بسیاری از رستوران‌ها هنگام گرفتن سفارش می‌پرسند که آیا کسی در میز به آلرژی غذایی یا محدودیت‌های خاصی دچار است. این فرصت مناسبی است تا آلرژی غذایی فرزندتان را توضیح دهید.

ارتباط مؤثر بسیار اهمیت دارد. ممکن است بهتر باشد پیش از مراجعه به رستوران با آن‌ها تماس بگیرید تا از وجود گزینه‌های ایمن برای فرزندتان اطمینان حاصل کنید. همچنین، صحبت با مدیر رستوران هنگام ورود، حتی اگر پیش از آن تماس گرفته باشید، می‌تواند مفید باشد.

به علاوه، توضیح دهید که برای ایمنی فرزندتان باید از آلودگی متقاطع (آلودگی غذا به ماده آلرژی‌زا در هنگام تهیه، نگهداری و سرو) جلوگیری شود. با این حال، ممکن است برخی رستوران‌ها نتوانند یا نخواهند این موضوع را تضمین کنند. در این شرایط، ممکن است بهتر باشد رستورانی را انتخاب کنید که به طور کامل از ماده آلرژی‌زا استفاده نمی‌کند.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر متوجه شدید که فرزندتان بعد از خوردن غذاهای خاص دچار کهیر یا خارش مداوم می‌شود، حتما با یک متخصص بهداشت مشورت کنید. ممکن است متخصص توصیه کند که از آن غذاها اجتناب کرده و داروی آلرژی تجویز کند.

اگر علائم ادامه پیدا کند یا بدتر شود و به داروهای آلرژی پاسخ ندهد، ممکن است متخصص شما را به یک آلرژیست ارجاع دهد. آلرژیست علاوه بر بررسی سابقه پزشکی فرزندتان، ممکن است برای تشخیص آلرژی آزمایش‌هایی مانند تست خراش پوست، تست پچ یا آزمایش خون تجویز کند.

برای شناسایی علت آلرژی، ممکن است استفاده از رژیم غذایی حذفی نیز توصیه شود. اگر فرزندتان به آلرژی غذایی مبتلا است و تزریق‌کننده خودکار اپی نفرین همراه دارد، در صورت بروز تنگی نفس یا مشکل در تنفس، فوراً از آن استفاده کنید. همچنین، در صورت بروز کهیر همراه با استفراغ، استفاده از تزریق‌کننده خودکار اپی نفرین یا تماس با شماره ۱۱۵ ضروری است.

سخن آخر

اگر به این موضوع مشکوک هستید که فرزندتان به غذایی خاص آلرژی دارد، با پزشک متخصص اطفال یا متخصص آلرژی مشورت کنید. یک متخصص بهداشت می‌تواند غذای مشکل‌ساز را شناسایی کرده و در تهیه یک برنامه درمانی مناسب به شما کمک کند. ممکن است نیاز باشد که فرزندتان برای کنترل علائم از داروهایی مانند آنتی‌هیستامین استفاده کند.

منبع: HealthLine