۶ نکته طلایی برای جلوگیری از آب مروارید

کاتاراکت یا آب مروارید، ناشی از کدر شدن عدسی چشم، مهم‌ترین عامل نابینایی در جهان است. افزایش سن عامل اصلی بروز کاتاراکت است، که متأسفانه نمی‌توان روی آن تأثیر گذاشت یا جلوی وقوع آن را گرفت. با این حال، راهکارهای زیادی وجود دارد که با استفاده از آن‌ها می‌توانید احتمال ابتلا به این بیماری را کاهش داده و بینایی خود را حفظ کنید. در این مقاله، ما درباره‌ی آب مروارید، علائم آن و راه‌های پیشگیری از آن صحبت خواهیم کرد. برای دریافت اطلاعات بیشتر، ما را تا انتهای این مطلب همراهی کنید.

علل و علائم آب مروارید

عدسی که در پشت عنبیه و مردمک قرار دارد، ساختار شفافی دارد که از بیشترین مقدار آب و فیبرهای پروتئینی تشکیل شده است. این عدسی با تمرکز پرتوهای نور بر روی شبکیه‌ی چشم، توانایی دیدن نور، رنگ، و جزئیات را فراهم می‌کند. شبکیه، بافت حساس به نوری است که در عقب کره‌ی چشم واقع شده است. در چشم سالم، نور از طریق عدسی شفاف به شبکیه می‌رسد و در آنجا به سیگنال‌های عصبی تبدیل می‌شود.

برای دیدن یک تصویر واضح، عدسی چشم باید شفاف باشد. زمانی که فیبرهای پروتئینی به‌هم متصل می‌شوند، عدسی شفافیت خود را از دست می‌دهد و این امر منجر به تاری دید و در صورت درمان نشدن، به نابینایی منجر می‌شود.

• علائم شایع کاتاراکت عبارتند از:
  تاری دید
• کاهش دید دور
• حساسیت به نور
• نیاز مداوم به تغییر عینک یا لنزهای تماسی
• مشکلات دید در شب
• دیدن هاله‌های نور در اطراف چراغ‌ها
• دوبینی در یک چشم

کاتاراکت معمولاً به‌طور کند پیشرفت می‌کند و همراه با هیچ دردی نمی‌آید. تشخیص زودهنگام این بیماری اهمیت زیادی در کنترل آن دارد. به همین دلیل، افراد بالای ۶۵ سال باید حداقل یک بار در سال برای معاینه به چشم‌پزشک مراجعه کنند.

راه‌های پیشگیری از آب مروارید

تغییرات سالم در سبک زندگی می‌تواند راهی موثر برای کاهش خطر ابتلا به کاتاراکت باشد. در این بخش، به معرفی راهکارهای پیشگیری از این بیماری می‌پردازیم.

۱. سیگار کشیدن را ترک کنید

شما ممکن است اطلاع داشته باشید که سیگار برای قلب و ریه‌های شما مضر است، اما احتمالاً از تأثیرات آن بر چشم‌ها کمتر مطلع هستید. بر اساس تحقیقات، افرادی که به سیگار مشغول هستند، با خطر ابتلا به کاتاراکت بیشتری مواجه هستند.

ترک عادت سیگار کشیدن نه تنها می‌تواند به پیشگیری از کاتاراکت کمک کند، بلکه حتی اگر مدت زمان طولانی‌تری از سیگار استفاده کرده باشید، همچنان می‌تواند احتمال ابتلا به این بیماری را کاهش دهد. یک مطالعه نشان داده است که کشیدن بیش از ۱۵ نخ سیگار در روز باعث افزایش ۴۲ درصدی خطر ابتلا به کاتاراکت می‌شود و ترک سیگار ممکن است احتمال بروز این بیماری را تا ۲۱ درصد کاهش دهد.

سیگار باعث افزایش تولید رادیکال‌های آزاد در چشم می‌شود و به عروق خونی آن آسیب می‌زند. رادیکال‌های آزاد گروهی از مواد شیمیایی هستند که به سلول‌ها آسیب می‌رسانند. آنتی‌اکسیدان‌ها که در میوه‌ها و سبزیجات یافت می‌شوند، می‌توانند به حذف رادیکال‌های آزاد کمک کنند، اما سیگار آنتی‌اکسیدان‌ها را از بین می‌برد و به جای آن، سموم زیادی تولید می‌شود که این موضوع به بروز کاتاراکت منجر می‌شود.

۲. از مصرف نوشیدنی‌های الکلی بپرهیزید

الکل نیز همانند سیگار، تأثیراتی بر روی اندام‌های مختلف بدن دارد. تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف نوشیدنی‌های الکلی احتمال ابتلا به کاتاراکت، که با افزایش سن مرتبط است، را افزایش می‌دهد.

۳. مواجهه با اشعه‌ی ماوراء بنفش را کاهش دهید

تحقیقات نشان داده‌اند که برخورد طولانی با اشعه‌ی ماوراء بنفش خورشید (UV) با ابتلا به آب مروارید مرتبط است. افرادی که به دلیل شغل خود مجبور به حضور طولانی در محیط‌های باز هستند، با افزون بر سایران، در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند. بر اساس گزارش محققان، اشعه‌های ماوراء بنفش تأثیرات خود را در چشم اعمال کرده و به پروتئین‌های عدسی آسیب می‌زند.

برای محافظت از چشمان خود در برابر این اشعه‌ها، استفاده از عینک آفتابی ضروری است. در این زمینه، عینکی که با شکل صورت شما هماهنگ باشد و توانایی مسدود کردن حداقل ۹۹ درصد از اشعه‌های ماوراء بنفش A و B (UVA و UVB) و ۷۵ تا ۹۰ درصد از نور مرئی را داشته باشد، به عنوان انتخاب بهتر مطرح می‌شود.

۴. به‌طور منظم برای چکاپ به چشم پزشک مراجعه کنید

توصیه می‌شود که به منظور حفظ سلامت چشمان خود، به صورت دوره‌ای و به خصوص در سنین میانسالی و سالخوردگی، به پزشک چشم مراجعه کنید. طبق راهنمای انجمن بینایی‌سنجی آمریکا، افراد بزرگسال تا سن ۶۴ سال باید هر دو سال یک بار چشم خود را معاینه کنند، اما پس از این سن، توصیه می‌شود هر سال یکبار به چشم پزشک مراجعه کنند. اگر شما در معرض خطر ابتلا به آب مروارید یا دیگر مشکلات چشمی قرار دارید، توصیه می‌شود بدون توجه به سن، هر سال به منظور معاینه به پزشک مراجعه کنید.

هرچند مراجعه به پزشک چشم به طور مستقیم از ابتلا به کاتاراکت جلوگیری نمی‌کند، اما می‌تواند به تشخیص زودهنگام این بیماری و کاهش پیشرفت آن کمک کند. زمانی که از ابتلای به کاتاراکت آگاه می‌شوید، مراجعه منظم به پزشک اهمیت زیادی پیدا می‌کند. از پزشک چشم خود سوال کنید که چقدر فاصله زمانی برای معاینه‌ی دوره‌ای توصیه می‌شود.

۵. بیماری‌های مرتبط با آب مروارید را درمان کنید

بعضی از بیماری‌ها احتمال ابتلا به کاتاراکت را افزایش می‌دهند، از جمله:

• فشار خون بالا
• چاقی
• بیماری مزمن کلیوی
• دیابت

در صورت مبتلا بودن به یکی از این بیماری‌ها، ضروری است آن‌ها را به‌دقت کنترل کنید. به عنوان مثال، اگر دیابت دارید، باید اطمینان حاصل کنید که قند خون‌تان تحت کنترل است. افزایش قند خون به مدت طولانی، منجر به متورم شدن عدسی چشم و تبدیل قند خون به سوربیتول می‌شود. انباشت سوربیتول در عدسی می‌تواند باعث کاهش بینایی شود و احتمال ابتلا به کاتاراکت را افزایش دهد.

علاوه بر این، در صورت چاقی، تغییر سبک زندگی، از جمله پیروی از رژیم غذایی متعادل و انجام ورزش منظم، می‌تواند به کاهش وزن و جلوگیری از آب مروارید کمک نماید. همچنین، در صورت ابتلا به پرفشاری خون، استفاده از داروهایی که پزشک تجویز کرده است، و اندازه‌گیری منظم فشار خون ضروری است. اگر متوجه شدید که فشار خون با وجود مصرف داروها همچنان بالاست، مشورت با پزشک درباره تغییر در نوع داروها و درمان‌های قوی‌تر ضروری است.

۶. از رژیم غذایی سالم پیروی کنید

شواهد نشان می‌دهد که تغذیه مناسب می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به آب مروارید کمک نماید. برخی از آنتی‌اکسیدان‌ها و اسیدهای چرب امگا ۳، می‌توانند بهبود در سلامت چشم را ایجاد کرده و تقویت نمایند.

افزایش دریافت آنتی اکسیدان‌ها

پژوهشگران با مطالعه ۴۲ هزار نفر به این نتیجه رسیدند که مصرف لوتئین و زآگزانتین به عنوان بخشی از رژیم غذایی با کاهش خطر ابتلا به کاتاراکت ارتباط دارد. این آنتی‌اکسیدان‌ها که در سبزیجات با رنگ زرد یا سبز تیره حضور دارند، می‌توانند با فیلتر کردن نور مضر ماوراء بنفش به پیشگیری از آسیب پروتئین‌ها و فیبرها در عدسی چشم کمک کرده و از آنها جلوگیری نمایند.

تحقیقات برخی نشان داده‌اند که مصرف غذاهای غنی از ویتامین C و ویتامین E که دارای خاصیت آنتی‌اکسیدانی هستند، می‌تواند در پیشگیری از کاتاراکت موثر باشد و حتی ممکن است با کاهش سرعت پیشرفت آن همراه باشد. منابع خوب ویتامین C شامل مرکبات (مانند پرتقال و لیموترش)، کیوی، توت‌فرنگی، گوجه‌فرنگی، فلفل قرمز و سبز و کلم بروکلی هستند. همچنین، برای دریافت ویتامین E، می‌توانید به روغن‌های گیاهی مانند روغن آفتابگردان یا آجیل‌ها (به‌ویژه بادام و بادام‌زمینی) مراجعه نمایید.

اضافه کردن اسیدهای چرب امگا ۳ به رژیم غذایی

خواص ضدالتهابی اسیدهای چرب امگا ۳ به خوبی مشخص شده‌اند. تحقیقات متعدد نشان داده‌اند که افزایش مصرف امگا ۳ در رژیم غذایی با کاهش خطر ابتلا به آب مروارید مرتبط است. این نوع اسیدهای چرب را می‌توانید در مواد غذایی از جمله گردو، دانه‌های بزرگ، و ماهی پیدا کنید.

نقش طب جایگزین در پیشگیری از آب مروارید

تحقیقات حیوانی نشان داده است که استفاده از عصاره‌ی قره‌قاط ممکن است عدسی چشم را در برابر آسیب ناشی از اشعه‌ی ماوراء بنفش حفاظت کند. قره‌قاط به عنوان یک گیاه غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها معروف است.

تحقیقات حیوانی دیگر نیز نشان داده‌اند که کورکومین، یک ترکیب ضدالتهابی موجود در زردچوبه، می‌تواند پیشرفت آب مروارید ناشی از دیابت را به تأخیر بیندازد.

با این حال، مسلماً نتایج حاصل از تحقیقات حیوانی نمی‌توانند به طور مستقیم به انسان اعمال شوند. به طور کلی، تحقیقات محدودی در زمینه استفاده از روش‌های طب جایگزین برای جلوگیری از آب مروارید انجام شده است. به همین دلیل، در حال حاضر توصیه نمی‌شود که از این نوع درمان‌ها برای کاهش خطر کاتاراکت استفاده شود.

برای هرگونه استفاده از روش‌های طب جایگزین، بهتر است با پزشک مشورت کرده و به یاد داشته باشید که اجتناب از مراقبت‌های استاندارد یا به تأخیر انداختن آن‌ها ممکن است عواقب جدی به همراه داشته باشد.

کلام پایانی

بسیاری از افراد با پیشرفت سن دچار آب مروارید می‌شوند، اما خوشبختانه راه‌های متعددی برای کاهش خطر ابتلا به این بیماری وجود دارد. به منظور پیشگیری از کاتاراکت، مهم است که مواجهه با اشعه‌ی ماوراء بنفش خورشید را کاهش داده، از مصرف دخانیات و نوشیدنی‌های الکلی خودداری کنید و میزان مصرف سبزیجات و منابع غذایی حاوی اسید چرب امگا ۳ را افزایش دهید. همچنین، اگر دچار دیابت هستید، حتماً قند خون خود را با دقت کنترل کنید.

لازم به ذکر است که با گذشت زمان و افزایش سن، احتمال ابتلا به آب مروارید افزایش می‌یابد و ممکن است حتی با مراقبت مداوم از سلامت چشم، به این بیماری مبتلا شوید. به همین دلیل، مهم است که انتظارات واقع‌بینانه‌ای نسبت به اثربخشی راه‌های پیشگیری از کاتاراکت داشته باشید و با پزشک خود برای مدیریت یا درمان بیماری‌های چشمی همکاری کنید.