نورون‌های استرس‌پذیری مغز را کاملاً تغییر می‌دهند

یک جمعیت کوچک از سلول‌های عصبی به نظر می‌رسد مسئول جریان خون و فعالیت عصبی در سراسر مغز باشد؛ یافته‌ای که می‌تواند پیامدهای مهمی در مطالعه خواب، زوال عقل و سلامت کلی مغز داشته باشد.

این نوع سلول با نام نورون نوع I nNOS شناخته می‌شود. این سلول‌ها عمدتاً در لایه‌های عمیق قشر مغز و به صورت پراکنده یافت می‌شوند و به نظر می‌رسد نسبت به فشارهای روانی حساس باشند. برای درک نقش نورون نوع I nNOS، پژوهشگران دانشگاه ایالتی پنسیلوانیا این سلول‌ها را به‌صورت انتخابی از مغز موش‌ها حذف کردند تا اثرات آن را بررسی کنند.

پس از حذف نورون‌های نوع I nNOS، مغزها کاهش جریان خون، کاهش ضربان خون (که به آن «واسوموشن» گفته می‌شود) و کاهش فعالیت عصبی را نشان دادند. همچنین امواج آهسته مغزی موسوم به امواج دلتا ضعیف‌تر شد و هماهنگی بین نیمکره‌های چپ و راست مغز موش‌ها کاهش یافت.

پاتریک درو، مهندس زیست‌پزشکی، می‌گوید: «در مغز شما، شریان‌ها، وریدها و مویرگ‌ها با انبساط و انقباض مداوم هر چند ثانیه یک بار، به حرکت مایعات کمک می‌کنند؛ فرآیندی که به آن «نوسان خودبه‌خودی» می‌گوییم. مطالعات قبلی آزمایشگاه ما نشان داده‌اند که نورون‌های nNOS در تنظیم جریان خون مغز اهمیت دارند. پس از هدف‌گیری و حذف یک زیرمجموعه از این نورون‌ها، کاهش قابل توجهی در دامنه این نوسانات مشاهده کردیم.»

نورون‌های نوع I nNOS (به رنگ زرد) نسبت به سایر انواع نورون‌ها بسیار کمتر هستند و توسط پژوهشگران به‌طور انتخابی حذف شدند.

این تحقیق نشان می‌دهد که نورون‌های نوع I nNOS ممکن است در چندین فرآیند کلیدی مغزی نقش داشته باشند. برای مثال، امواج دلتا به‌طور مستقیم با خواب مرتبط هستند و پژوهشگران متوجه شدند کاهش جریان خون و فعالیت عصبی در هنگام خواب بیشتر است. این بدان معناست که نورون‌های نوع I nNOS می‌توانند برای یک چرخه خواب سالم ضروری باشند.

همچنین، «واسوموشن» برای پاکسازی ضایعات از مغز اهمیت دارد؛ فرآیندی که در بیماری‌های نورودژنراتیو مانند آلزایمر و دیگر انواع زوال عقل دچار اختلال می‌شود و موجب آسیب مغزی می‌گردد.

پژوهشگران در مقاله منتشرشده خود نوشتند: «این نشان می‌دهد که یک جمعیت کوچک از نورون‌های مثبت nNOS برای تنظیم هم‌زمان فعالیت عصبی و عروقی در کل مغز ضروری است و از دست رفتن این نورون‌ها می‌تواند به توسعه بیماری‌های نورودژنراتیو و اختلالات خواب کمک کند.»

مطالعات آینده می‌تواند این ارتباط‌ها را تأیید کند، که تاکنون فقط در مغز موش‌ها مشاهده شده‌اند. دلایل خوبی وجود دارد که مغز انسان نیز ممکن است به‌طور مشابه عمل کند، و این بدان معناست که اختلالات عصبی شایع ممکن است با اختلال در نورون‌های نوع I nNOS خود ما مرتبط باشد.

جریان خون پایدار در مغز برای رساندن اکسیژن و مواد مغذی و نیز برای حفظ سلامت روانی حیاتی است. استرس یا دیگر عواملی که سلول‌های تنظیم‌کننده این جریان را تحت تأثیر قرار می‌دهند، می‌توانند عاملی مهم برای آسیب مغزی باشند و بنابراین هدفی بالقوه برای درمان‌های آینده محسوب شوند.

درو می‌گوید: «کاهش جریان خون یکی از عوامل متعددی است که به کاهش عملکرد مغز و بروز بیماری‌های نورودژنراتیو کمک می‌کند. در حالی که می‌دانیم پیری نقش بزرگی در این فرآیند دارد، از دست دادن این نورون‌های نادر به دلیل استرس مزمن می‌تواند علت محیطی ناشناخته‌ای برای سلامت نامطلوب مغز باشد.»

منبع خبر : sciencealert.com