سیگارهای الکترونیکی، امیدی برای ترک سیگار؟

سیگار الکترونیک یا همان ویپ، یکی از جذابیت‌های چشم‌گیر در بین جوانان در سال‌های اخیر است. این روند به گونه‌ای فزاینده است که در گروه‌های پنج نفره‌ای از دانش‌آموزان دبیرستانی در آمریکا، حداقل یک نفر در سال 2020 از سیگار الکترونیکی استفاده می‌کند. این موضوع به نوعی شگفت‌آور و ترسناک است زیرا این افراد قبلاً هیچ‌گونه تجربه‌ای از سیگار معمولی نداشته‌اند.

اما بیایید سیگار الکترونیکی را به چشمی دقیق‌تر بنگریم و بررسی کنیم که آیا استفاده از آن همانند باور معمول، کمترین خطرات را دارد و چه اثرات جانبی ممکن است داشته باشد. با این هدف، به بررسی آخرین تحقیقات جهانی می‌پردازیم تا تمامی ابهامات شما درباره این محصول رفع شود.

سوالاتی که مطرح می‌شود، شامل مفهوم سیگار الکترونیکی، عوارض ناشی از استفاده از آن، و مقایسه با سیگار معمولی است. همچنین، سعی خواهیم کرد تا به پاسخگویی به ادعاها و باورهای متداول در مورد این محصول بپردازیم. بدین ترتیب، با ما تا انتهای این متن همراه باشید تا اطلاعات بروز و کاملی از آخرین تحقیقات جهانی در این زمینه کسب کنید.

سیگار الکترونیکی یا ویپ چیست؟

سیگارهای الکترونیک، یکی از وسایل پراکنده در بازار است که با اعمال حرارت به یک محلول مایع، معمولاً به نام “جویس”، و افزایش دما به اندازه کافی، به کار می‌پردازند. در نتیجه، دود حاصل از بخارزدایی این مایع، به صورت استنشاقی ایجاد می‌شود. این محلولات معمولاً حاوی نیکوتین، طعم دهنده، و موادی نظیر پروپیلن گلیکول برای حفظ رطوبت بخارات هستند. اصطلاحاً، این ابزار به افراد این امکان را می‌دهد که نیکوتین را به صورت بخار به جای دود معمولی مصرف کنند. با این حال، هرچند که بسیاری از طعم دهنده‌های استفاده شده در مایعات الکترونیکی توسط سازمان غذا و دارو برای مصرف خوراکی تایید شده‌اند، اما هیچ گونه تضمینی برای بی‌خطر بودن استنشاق آنها وجود ندارد.

تحقیقات نشان می‌دهد که استفاده از سیگارهای الکترونیکی ممکن است به سلامت ریه‌ها آسیب بزند و مصرف کنندگان را در معرض خطر ابتلا به کووید-۱۹ قرار دهد. یک مطالعه حتی نشان می‌دهد که کاربران سیگارهای الکترونیکی نسبت به غیرمصرف‌کنندگان، پنج برابر مستعدتر به ابتلا به کووید-۱۹ هستند و افرادی که همزمان از سیگار و سیگارهای الکترونیکی استفاده می‌کنند، تقریباً هفت برابر بیشتر احتمال مثبت شدن در تست کووید دارند. در مقابل اروپا که محدودیتی بر غلظت نیکوتین سیگارهای الکترونیکی تعیین کرده است، در ایالات متحده و احتمالاً در ایران هیچ محدودیتی در این زمینه وجود ندارد.

جویس ویپ چیست؟

به طور کلی، جویس ویپ (Joyce) به مایعی اطلاق می‌شود که در سیگارهای الکترونیکی استفاده می‌شود و اغلب دارای طعم و نیکوتین است. این مایع در واقعیت، نقش ایجاد بخار در سیگارهای الکترونیکی را دارد. از دیدگاه منطقی، باید در نظر گرفت که مایعات الکترونیکی موجود در سیگارها تنها شامل آب و نیکوتین نیستند؛ بلکه حاوی مواد خطرناکی نیز می‌باشند:

• طعم دهنده‌ها:هر طعم دهنده شامل یک مجموعه از مواد است که هرکدام ممکن است مضرات خاصی داشته باشند. اگرچه برخی از این مواد برای مصارف خوراکی تایید شده‌اند، اما تضمینی برای بی‌خطر بودن استنشاق بخارات حاصل از آن‌ها وجود ندارد.
• نیکوتین: ماده‌ی اعتیادآور و مضر که ریشه اکثر عوارض سیگارهای الکترونیکی و سیگارهای سنتی است.
• پروپیلن گلیکول و گلیسیرین:این مواد برای ایجاد بخارات در سیگارها به کار می‌روند.
• آکرولئین، دی استیل و دی اتیلن گلیکول:این دسته از مواد شیمیایی ممکن است در بروز سرطان نقش داشته باشند.
• تتراهیدروکانابینول (THC): در برخی از جویس‌های موجود در فروشگاه‌های سیگار الکترونیکی، این ماده شیمیایی که در ماریجوانا هم یافت می‌شود، دیده می‌شود.
• فلزات سنگین مانند نیکل، قلع، سرب، و کادمیوم و ذرات فوق ریز: این مواد ممکن است به اعماق ریه‌ها نفوذ کرده و اثرات آن‌ها را بر سلامتی افزایش دهند.

میزان نیکوتین سیگار الکترونیکی چقدر است؟

مقدار نیکوتین موجود در سیگارهای الکترونیکی از یک محصول به دیگری به شدت متغیر است. برخی از این محصولات حد اساسی را تجاوز می‌کنند، در حالی که بیشتر محصولات ساخت اروپا به حد خاصی از نیکوتین پایبند هستند. با این حال، برچسب‌گذاری این سیگارها همواره به عنوان یک شاخص قابل اعتماد برای ارزیابی محتوای نیکوتین در نظر گرفته نمی‌شود، زیرا مطالعات نشان داده‌اند که اشتباهات در برچسب‌گذاری یک مشکل رایج در این دسته از محصولات دخانیات است.

در این زمینه، حائز اهمیت است که اطلاع داشته باشیم که انتخاب برند جویس و نحوه استفاده (با استفاده از کام‌های قوی یا ضعیف) از سیگارهای الکترونیکی می‌تواند بر انتقال نیکوتین به مصرف‌کننده تأثیرگذار باشد.

عموماً، مقدار نیکوتین در جویس‌های مختلف بر حسب میلی‌گرم دسته‌بندی می‌شود و به صورت تقریبی در مقادیری همچون ۰، ۳، ۶، ۱۲ میلی‌گرمی به بازار عرضه می‌شوند. برای درک بهتر، در نظر بگیرید که در یک جویس ۴۰ میلی‌لیتری (به ازای هر میلی‌لیتر ۵۰ میلی‌گرم)، تقریباً ۲۰۰۰ میلی‌گرم نیکوتین وجود دارد. لازم به ذکر است که استفاده از نمک‌های نیکوتین ممکن است pH مایعات الکترونیکی را کاهش دهد، که خود عاملی برای ارائه غلظت‌های بالاتر نیکوتین با تحریک کمتر بدن می‌باشد.

نمک‌های نیکوتین نوعی نیکوتین هستند که در برگ‌های تنباکو یافت می‌شود. جالب است بدانید که به عنوان متفاوتی از نیکوتین که معمولاً در روغن‌های سیگار الکترونیکی استفاده می‌شود، این نمک‌ها ترکیباتی حاوی نیکوتین و سایر ترکیبات آلی هستند.

ویپ یا سیگار؛ کدام ضرر کمتری دارد؟

در کل، تصویب شده که سیگار الکترونیکی به مراتب کمتر از سیگارهای معمولی مواد سمی را در محیط آزاد کند. با این وجود، آشکار شده است که این اظهارنظرها به منظور توصیف کل داستان مربوط به تأثیرات سیگار الکترونیکی بر سلامت فردی، به‌تنهایی کافی نیستند. آخرین شواهد نشان می‌دهد که سیگارهای الکترونیکی ممکن است مضرات خاص و منحصر به فردی را داشته باشند.

آسیب‌های ریوی ناشی از بخار گرمی که از دستگاه خارج می‌شود، افزایش پوسیدگی دندان و التهاب لثه به دلیل مصرف جویس‌های شیرین، مانع از ترک واقعی سیگار سنتی، افزایش ضربان قلب و فشارخون، و همچنین استنشاق مواد شیمیایی از جمله استالدهید، آکرولئین، بنزن، سرب و دی استیل، تنها بخشی از آثار مضر این نوع محصولات نسبت به سیگارهای معمولی هستند.

آشنایی با انواع سیگار الکترونیکی

در این قسمت، به بررسی جزئیات بیشتری از هر یک از انواع دستگاه‌های سیگار الکترونیکی ویپ می‌پردازیم، از جمله توضیح نحوه‌ی عملکرد هر یک.

۱. سیگالایک (Cigalike E-Cigarettes)

دستگاه‌های سیگالیک، همانطور که از نامشان پیداست، در ابعاد و شکل به سیگارهای سنتی نزدیک هستند. این نوع محصولات قادرند تا تجربه‌ای شبیه به سیگار معمولی در زمان استفاده فراهم کنند، با این حال، آسیب‌های احتمالی در مقایسه با سیگار سنتی کاهش می‌یابد؛ چرا که فرآیند سوختن به شکل محسوس در این دستگاه‌ها حاصل نمی‌شود. سیگالیک از یک باتری قابل شارژ و یک کارتریج برای پر کردن مجدد با جویس تشکیل شده است. باتری‌های این محصولات کوچک هستند و به عنوان گزینه‌ای مناسب برای کاربرانی که به صورت گاه به گاه به ویپ علاقه‌مند هستند، شناخته می‌شوند.

۲. سیگار الکتریکی مدل پاد (Pod Vapes)

این نوع محصولات در اشکال و اندازه‌های گوناگونی عرضه می‌شوند، اما بیشتر به شکل قلمی مسطح تولید می‌شوند که اندازه‌ی نسبتاً کمی دارند و به گونه‌ای طراحی شده‌اند که استفاده طولانی مدت از آن‌ها در دست، خستگی‌آور نباشد. این ابزارها به عنوان جدیدترین نسل دستگاه‌های ویپ محسوب می‌شوند و به منظور ارائه‌ی محصولی رضایت‌بخش و سازگار با کاربران مبتدی بهینه شده‌اند. به طور کلی، ویپ‌پادها از یک باتری قابل شارژ و یک کاور قابل تعویض تشکیل شده‌اند و می‌توان از نمک نیکوتین و یا جویس در آن‌ها استفاده کرد. البته، برخی از مدل‌ها بسته به نوع جویس مورد استفاده، در دسته سیگار الکترونیکی بدون نیکوتین قرار می‌گیرند.

۳. ویپ خودکاری (Vape Pens)

اولین نوع تحول قابل توجه در صنعت تولید سیگارهای الکترونیکی با پدیداری ویپ‌های خودکار رخ داده است که از نمونه‌های قبلی بزرگتر و با عملکرد بهتری هستند. بسیاری از این مدل‌های خودکار به اندازه کافی کوچک و جمع و جور هستند و معمولاً از دو قسمت قابل جداشدن تشکیل شده‌اند؛ یعنی باتری و محفظه. این نوع ویپ‌های خودکار باتری داخلی دارند و به دلیل ابعاد کوچک دستگاه، ظرفیت باتری آنها اغلب محدود است.

۴. کیت‌های جعبه‌ای (Box Kits)

کیت‌های جعبه‌ای ویپ نسبت به سایر مدل‌های معرفی شده، ابعاد بزرگتر و کارایی بیشتری دارند و برای مصرف‌کنندگان متوسط تا پیشرفته، انتخاب‌های مناسبی محسوب می‌شوند. این مدل‌ها با اندازه بزرگ‌تر همراه با طول عمر باتری بیشتری ارائه می‌دهند. از طرف دیگر، بیشتر ویپ‌های جعبه‌ای با امکانات و تنظیمات متنوعی مانند تغییر توان دستگاه و حتی تنظیم دمای آن مجهز شده‌اند.

چگونه سیگار الکترونیکی را شارژ کنیم؟

اگر دستگاه ویپ شما از مدل‌های جدیدتر تولید شده توسط کمپانی‌های پیشرفته و برتر استفاده می‌کند، حتماً از کابل‌های MICRO-USB یا USB-C برای شارژ آن استفاده می‌کنید. شما به سادگی می‌توانید دستگاه خود را با استفاده از برق شهری و یک آداپتور که معمولاً همراه با خود دستگاه ارائه شده است، شارژ نمایید.

آیا استفاده از سیگار الکترونیکی به ترک سیگار معمولی کمک می‌کند؟

از ابتدای مسیر باید آگاه باشید که درباره اثبات کارآمدی سیگارهای الکترونیکی به عنوان ابزارهای کمکی برای ترک سیگار، شک و شبه‌های زیادی وجود دارد. در واقع، شواهد کافی برای استنتاج موثر بودن سیگارهای الکترونیکی در فرآیند ترک سیگار وجود ندارد.

یک گزارش از سال ۲۰۲۰ نیز اظهار می‌کند که استفاده از سیگارهای الکترونیکی ممکن است به برخی از افراد بالغ و بزرگسال کمک کند تا خطر ابتلا به وابستگی‌های مرتبط با سیگار را کاهش دهند، اما برای استنباط کلی اینکه استفاده از آنها به طور کلی باعث افزایش انگیزه برای ترک سیگار می‌شود، شواهد کافی در هیچ منبع معتبری آمده نیست.

همچنین، سیگارهای الکترونیکی علاوه بر حاوی نیکوتین، از اسانس‌های مختلف نیز پشتیبانی می‌کنند. این به این معناست که می‌توانید سیگار را با طعم‌های متنوع مصرف کنید. این ویژگی باعث می‌شود که تجربه سیگار کشیدن برای فرد لذت‌بخش‌تر شود. از این جهت نیز می‌توان استنباط کرد که سیگار الکترونیکی، نه تنها به عنوان ابزار مؤثری برای ترک سیگار شناخته نمی‌شود، بلکه ممکن است فرد را به سیگار معتادتر هم کند.

مروری بر مضرات سیگار الکترونیکی

سیگار الکترونیکی ممکن است نسل جدیدی را به وابستگی به نیکوتین معرفی کند. متأسفانه، در گذشته‌های اخیر، مصرف سیگار الکترونیکی در بین جوانان که بسیاری از آنان ابتدا سابقه مصرف سیگار نداشته‌اند، به شدت افزایش یافته است. بر اساس یک نظرسنجی در ایالات متحده، حدود ۲۰ درصد از دانش‌آموزان دبیرستانی (یک نفر از هر پنج نفر) از سیگارهای الکترونیکی استفاده می‌کنند. از آنجایی که سیگارهای الکترونیکی حاوی نیکوتین هستند، گاهاً به مقداری نزدیک یا حتی بیشتر از مقدار موجود در سیگارهای معمولی نیکوتین را به بدن منتقل می‌کنند، این موضوع باعث می‌شود که مخاطرات مرتبط با آن به چشم متبادر شود.

نیکوتین به مغز در حال رشد آسیب وارد می‌کند

به طور کلی، آمارها نشان می‌دهد که احتمال افزایش وابستگی به سیگار الکترونیکی در مصرف‌کنندگان جوان‌تر بیشتر است. این موضوع به دلیل وجود مشکلات بیشتر در ترک نیکوتین در این رده‌ی سنی است و این افراد ممکن است در آینده در معرض خطر بیشتری برای اعتیاد به مواد دیگر قرار گیرند. در جوانان، استفاده از نیکوتین به عنوان نوعی پاداش به مغز اثر می‌گذارد، بنابراین منطقی است که مغز در حال رشد آنان، پس از مدتی با میزان نیکوتین دریافتی از سیگار، به تدریج ارتباط خود را از دست بدهد و به سوی استفاده از مواد دیگر مخدر معطوف شود.

همچنین، نیکوتین تأثیرات منفی بر نواحی مغزی دارد که مسئول توجه و یادگیری هستند و می‌تواند باعث اختلال در یادگیری نوجوانان شود. ضررهای دیگر سیگار الکترونیکی شامل افزایش خطر ابتلا به اختلالات خلقی و مشکلات مربوط به کنترل حرکات نیز هستند.

سیگار الکترونیکی و مشکلات عروقی و سرطان ریه

اگرچه تا به امروز، هیچ‌کس اطلاعات کافی در مورد اثرات طولانی مدت استفاده از سیگار الکترونیکی ندارد، اما برخی از شواهد نشان می‌دهد که اثرات نامطلوب بر سلامت ریه، قلب و عروق به سرعت ظاهر می‌شوند. به طور خاص، استفاده از سیگار الکترونیکی با افزایش احتمال سرفه‌ی مزمن، تولید خلط و برونشیت، و همچنین افزایش خطر آسم مرتبط است. مطالعات نیز نشان می‌دهند که این دستگاه‌ها ممکن است به راه‌های هوایی کوچک در ریه‌ها آسیب برسانند، که این موضوع ممکن است به بروز بیماری‌های التهابی سیستم تنفسی، از جمله ذات‌الریه، در افراد مستعد منجر شود.

مطالعات دیگر نشان می‌دهند که استفاده از سیگار الکترونیکی ممکن است باعث اختلال در عملکرد سلول‌های ایمنی در ریه‌ها شود و سوالاتی درباره حساسیت افراد به عفونت‌های باکتریایی و ویروسی دستگاه تنفسی مطرح می‌کند. در این زمینه، یک مطالعه ابتدایی در اکتبر ۲۰۱۹ ارتباط استفاده از سیگار الکترونیکی با سرطان را بررسی کرد و نتایج نشان داد که موش‌هایی که به مدت ۵۴ هفته در معرض بخارات سیگار الکترونیکی قرار گرفتند، به سرطان ریه و رشد غیرطبیعی سلول‌های مثانه مبتلا شدند.

مشکلات دهان و دندان

تحقیقات تازه نشان می‌دهد که در میان افرادی که از سیگارهای الکترونیکی استفاده می‌کنند، تفاوت آماری معنی‌دار در خطر پوسیدگی دندان وجود دارد. تقریباً ۷۹ درصد از افراد مصرف‌کننده‌ی ویپ، نسبت به کسانی که از این نوع سیگار استفاده نمی‌کنند، در معرض خطر پوسیدگی دندان‌ها قرار دارند.

یکی از دلایل ممکن برای افزایش این خطر این است که محتوای قندی و ویسکوز مایع ویپ، هنگام پخش در هوا و سپس استنشاق از طریق دهان، به دندان‌ها متصل شود. علاوه بر این، به نظر می‌رسد که استفاده از ویپ، منجر به پوسیدگی در لبه‌های پایینی دندان‌های جلو می‌شود (که معمولاً کمتر به پوسیدگی مبتلا می‌شوند).