درک و همراهی با فردی مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی

اختلال شخصیت نمایشی (HPD) یکی از اختلالات روانی در گروه اختلالات شخصیت خوشه‌ی B به شمار می‌آید و درمان آن می‌تواند شامل روان‌درمانی و دارو باشد. افراد مبتلا به این اختلال تصویر نادرستی از خود دارند و اغلب اعتماد به نفس‌شان را وابسته به تایید دیگران می‌بینند.

این امر باعث ایجاد تمایل شدید به جلب توجه در آن‌ها می‌شود. بنابراین، افراد مبتلا به HPD ممکن است رفتارهای نمایشی از خود نشان دهند. جالب است که این اختلال در زنان بیشتر از مردان تشخیص داده می‌شود، هرچند ممکن است این تفاوت به دلیل گزارش کمتر علائم توسط مردان باشد.

اختلال شخصیت نمایشی چیست؟

اختلال شخصیت نمایشی (HPD) یکی از اختلالات شخصیت است که در گروه خوشه B قرار دارد و با نیاز مفرط به جلب توجه و تایید دیگران شناخته می‌شود. افراد مبتلا به این اختلال معمولا ارزش خود را بر اساس توجه و تایید دیگران می‌سنجند و به همین دلیل تمایل به انجام رفتارهای نمایشی و اغراق‌آمیز دارند.

این افراد ممکن است در روابط بین فردی خود به رفتارهای تحریک‌آمیز و نامناسب دست بزنند، احساساتشان به سرعت تغییر کند و فاقد عمق واقعی باشد.

علت دقیق بروز اختلال شخصیت نمایشی هنوز به‌طور کامل مشخص نشده است، اما به نظر می‌رسد که ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی در ایجاد این اختلال نقش دارند. به طور مثال، مشاهده این اختلال در خانواده‌های با سابقه HPD یا در کودکانی که والدینشان از اختلال شخصیت نمایشی رنج می‌برند، رایج است. همچنین، عدم کنترل یا تقویت رفتارهای نمایشی در دوران کودکی می‌تواند به بروز این اختلال کمک کند.

علائم اختلال شخصیت نمایشی چیست؟

اختلال شخصیت نمایشی یک اختلال روانی شدید و ویرانگر نیست و بسیاری از افراد مبتلا به HPD در محیط‌های اجتماعی و کاری عملکرد خوبی دارند. این افراد معمولاً مهارت‌های اجتماعی خوبی دارند، اما متاسفانه اغلب از این مهارت‌ها برای دستکاری روانی دیگران بهره می‌برند.

طبق راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (ویرایش پنجم)، افراد مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی حداقل پنج مورد یا بیشتر از علائم زیر را نشان می‌دهند:

• در موقعیت‌هایی که توجه بر روی آن‌ها نیست، احساس ناراحتی می‌کنند.
• تعاملاتشان با دیگران با رفتارهای جنسی نامناسب یا تحریک‌آمیز همراه است.
• ابراز احساساتشان به سرعت تغییر می‌کند و سطحی است.
• به طور مداوم از ظاهر فیزیکی خود برای جلب توجه استفاده می‌کنند.
• سبک گفتارشان اغلب تأثیرگذار، اما فاقد جزئیات است.
• خود را به طور اغراق‌آمیز و تئاتری نشان می‌دهند و احساساتشان را به شکلی بیش از حد ابراز می‌کنند.
• به راحتی تحت تأثیر دیگران یا شرایط قرار می‌گیرند.
• روابط را از آنچه که هستند، صمیمی‌تر تصور می‌کنند.

اگر شما نیز مبتلا به HPD هستید، ممکن است به راحتی از روال‌های روزمره خسته یا ناامید شوید، تصمیمات عجولانه بگیرید یا برای جلب توجه تهدید به خودکشی کنید.

دلایل بروز اختلال شخصیت نمایشی

دلایل بروز اختلال شخصیت نمایشی به طور دقیق شناخته شده نیست، اما تحقیقات نشان می‌دهد که این اختلال ناشی از ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی است. مشاهده مواردی از این اختلال در برخی خانواده‌ها که سابقه HPD دارند، نشان می‌دهد که این اختلال ممکن است تا حدی جنبه وراثتی داشته باشد. از سوی دیگر، فرزندان والدین مبتلا به HPD ممکن است رفتارهایی را که از آن‌ها آموخته‌اند، تقلید کنند.

علاوه بر این، کمبود انضباط یا تقویت رفتارهای نمایشی در دوران کودکی می‌تواند در بروز این اختلال نقش داشته باشد. ممکن است کودک رفتارهای مرتبط با HPD را به عنوان روشی برای جلب توجه والدین خود یاد بگیرد. به هر حال، فارغ از علت اصلی، HPD معمولاً تا اوایل بزرگسالی به وضوح نمایان می‌شود.

روش تشخیص اختلال شخصیت نمایشی

برای تشخیص اختلال شخصیت نمایشی (HPD) هیچ آزمایش خاصی وجود ندارد. اگر از علائم خود ناراحت هستید و به دنبال دریافت مراقبت‌های پزشکی هستید، پزشک متخصص با بررسی تاریخچه پزشکی شما روند درمان را آغاز خواهد کرد. علاوه بر این، ممکن است یک معاینه فیزیکی انجام دهد تا مشکلات جسمی که ممکن است عامل علائم شما باشند، رد کند.

اگر پزشک هیچ مشکل جسمی پیدا نکند، ممکن است شما را به یک روانپزشک ارجاع دهد. روانپزشکان به طور ویژه برای شناسایی و درمان اختلالات روانی آموزش دیده‌اند و با پرسش‌های تخصصی می‌توانند تاریخچه رفتاری شما را به دقت بررسی کنند. این ارزیابی دقیق می‌تواند به روانپزشک در تشخیص صحیح و دقیق‌تر کمک کند.

با این حال، بسیاری از افرادی که به این اختلال مبتلا هستند، باور ندارند که به درمان نیاز دارند، که این موضوع تشخیص را دشوار می‌کند. بسیاری از افراد مبتلا به HPD، زمانی که برای درمان افسردگی یا اضطراب (که معمولاً پس از یک رابطه ناموفق یا مشکلات شخصی ایجاد می‌شود) به درمانگر مراجعه می‌کنند، متوجه می‌شوند که به اختلال شخصیت نمایشی مبتلا هستند.

راه‌های درمان اختلال شخصیت نمایشی

درمان اختلال شخصیت نمایشی می‌تواند چالش‌برانگیز باشد. ممکن است شما که با HPD دست و پنجه نرم می‌کنید، احساس کنید که به درمان نیازی ندارید و برنامه درمانی برایتان جذاب نباشد. با این حال، روان‌درمانی و در برخی موارد دارودرمانی می‌توانند به شما کمک کنند تا با این اختلال کنار بیایید. در ادامه با هر دو روش درمانی آشنا خواهید شد.

روان‌درمانی

روان‌درمانی معمول‌ترین و مؤثرترین روش درمانی برای اختلال شخصیت نمایشی (HPD) است. در این نوع درمان، شما با یک درمانگر درباره احساسات و تجربیات خود صحبت می‌کنید. این گفتگوها می‌تواند به شما و درمانگر کمک کند تا علل رفتارها و اعمالتان را شناسایی کنید. درمانگر همچنین می‌تواند به شما آموزش دهد که به جای تلاش مداوم برای جلب توجه دیگران، چگونه به طور مثبت و مؤثر با آن‌ها ارتباط برقرار کنید.

دارو درمانی

اگر افسردگی یا اضطراب را به عنوان بخشی از اختلال شخصیت نمایشی (HPD) تجربه می‌کنید، ممکن است درمانگر داروهای ضدافسردگی و ضداضطراب برای شما تجویز کند.

چشم‌انداز بلندمدت درمانی برای فرد مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی

بسیاری از افراد مبتلا به HPD زندگی نسبتاً عادی دارند و قادر به کار و مشارکت در جامعه هستند. در واقع، بسیاری از آن‌ها در محیط‌های غیررسمی عملکرد خوبی دارند، اما در روابط صمیمی‌تر ممکن است با مشکلاتی مواجه شوند. بسته به شرایط فردی، HPD ممکن است بر توانایی شما در حفظ شغل، نگه‌داشتن روابط یا تمرکز بر اهداف زندگی تأثیر بگذارد. همچنین، ممکن است شما را به سمت جست‌وجوی مداوم برای ماجراجویی و قرار گرفتن در موقعیت‌های پرخطر سوق دهد.

اگر مبتلا به HPD هستید، احتمال بیشتری برای ابتلا به افسردگی دارید. این اختلال می‌تواند نحوه واکنش شما به شکست‌ها و از دست دادن‌ها را تحت تأثیر قرار دهد و باعث شود زمانی که به خواسته‌های خود نمی‌رسید، احساس ناامیدی بیشتری کنید. اگر علائم HPD دارید، به ویژه اگر این علائم در زندگی روزمره، کار و توانایی شما برای داشتن یک زندگی شاد و رضایت‌بخش اختلال ایجاد می‌کنند، بهتر است با یک درمانگر مشورت کنید.

کلام آخر

اختلال شخصیت نمایشی یکی از اختلالات روانی است که می‌تواند تأثیرات چشمگیری بر زندگی فرد و روابط او با دیگران بگذارد. با این حال، با آگاهی بیشتر از این اختلال و استفاده از روش‌های درمانی مناسب، افراد مبتلا قادر خواهند بود بهبود یابند و زندگی بهتری داشته باشند. نکته مهم این است که افراد مبتلا به HPD و اطرافیانشان باید به دنبال کمک حرفه‌ای باشند و از حمایت‌های روان‌درمانی بهره‌مند شوند. افزایش آگاهی و درک صحیح از این اختلال می‌تواند به کاهش انگ اجتماعی و بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا کمک کند.

پاسخ به برخی از سوالات رایج

اختلال شخصیت نمایشی چیست؟

اختلال شخصیت نمایشی (HPD) یک اختلال روانی است که با نیاز شدید به جلب توجه و رفتارهای نمایشی مشخص می‌شود.

علائم اصلی HPD چیست؟

علائم شامل رفتارهای نمایشی، نیاز به توجه، تغییرات سریع در احساسات و رفتارهای تحریک‌آمیز است.

چه عواملی باعث بروز HPD می‌شوند؟

این اختلال ناشی از ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی است، از جمله یادگیری رفتارهای نمایشی از والدین یا تقویت مثبت این رفتارها در دوران کودکی.

آیا HPD قابل درمان است؟

بله، با استفاده از روان‌درمانی و در برخی موارد دارودرمانی، می‌توان علائم را مدیریت کرد.

چگونه HPD تشخیص داده می‌شود؟

این اختلال از طریق ارزیابی روانپزشکی و بررسی تاریخچه رفتارهای فرد تشخیص داده می‌شود.

آیا HPD در خانم‌ها بیشتر از آقایان شایع است؟

بله، خانم‌ها بیشتر از آقایان به HPD تشخیص داده می‌شوند.

آیا HPD می‌تواند بر روابط فرد تاثیر بگذارد؟

بله، HPD می‌تواند باعث مشکلاتی در روابط صمیمی و اجتماعی شود.

آیا HPD با سایر اختلالات روانی همراه است؟

ممکن است HPD با اختلالات دیگری مانند افسردگی، اضطراب و سایر اختلالات شخصیت همراه باشد.

آیا افراد مبتلا به HPD می‌توانند زندگی عادی داشته باشند؟

بله، بسیاری از افراد مبتلا به HPD قادرند زندگی عادی و موفقی داشته باشند.

آیا HPD می‌تواند بر عملکرد شغلی فرد تاثیر بگذارد؟

بله، HPD ممکن است بر توانایی فرد در حفظ شغل و تمرکز بر اهداف شغلی تاثیر بگذارد.

آیا HPD ارثی است؟

اگرچه قطعی نیست، اما عوامل ژنتیکی ممکن است در بروز HPD نقش داشته باشند.

آیا HPD در کودکی قابل تشخیص است؟

علائم معمولاً تا اوایل بزرگسالی بروز می‌کنند، اما رفتارهای نمایشی ممکن است در کودکی مشاهده شوند.

آیا داروها می‌توانند HPD را درمان کنند؟

داروها نمی‌توانند HPD را درمان کنند، اما می‌توانند علائم همراه مانند افسردگی و اضطراب را مدیریت کنند.

آیا HPD می‌تواند باعث بروز رفتارهای خطرناک شود؟

بله، افراد مبتلا به HPD ممکن است به دنبال ماجراجویی رفته و درگیر رفتارهای پرخطر شوند.

آیا HPD می‌تواند باعث مشکلات قانونی شود؟

رفتارهای نمایشی و تحریک‌آمیز ممکن است در برخی موارد به مشکلات قانونی منجر شوند.

آیا HPD می‌تواند باعث مشکلات مالی شود؟

بله، رفتارهای تکانشی ممکن است منجر به مشکلات مالی شوند.

آیا HPD می‌تواند باعث مشکلات جسمی شود؟

به طور مستقیم خیر، اما استرس و اضطراب ناشی از HPD ممکن است بر سلامت جسمی تاثیر بگذارد.

آیا HPD می‌تواند باعث مشکلات تحصیلی شود؟

بله، HPD ممکن است بر تمرکز و عملکرد تحصیلی تاثیر منفی بگذارد.

آیا HPD می‌تواند باعث مشکلات خانوادگی شود؟

بله، رفتارهای نمایشی می‌توانند باعث تنش و درگیری در روابط خانوادگی شوند.

چگونه می‌توان به فرد مبتلا به HPD کمک کرد؟

با تشویق به جست‌وجوی کمک حرفه‌ای، ارائه حمایت عاطفی و درک بهتر از اختلال، می‌توانید به افراد مبتلا به HPD کمک کنید.