آناتومی یک سقوط: جدال عواطف در دادگاه

فیلم “آناتومی یک سقوط” به زمان پخش در جشنواره فیلم کن و ربودن نخل طلا، یکی از جذاب‌ترین آثار سال ۲۰۲۳ میلادی تبدیل شد. در آن زمان، بسیاری از جسارت کارگردان و بازی بی‌نقص بازیگر اصلی، زاندرا هول، ستایش کردند. تحسین بازیگر اصلی فیلم هنگام اکران گسترده ادامه داشت، اما نظرات متفاوتی درباره جسارت کارگردان بیان شد. برخی معتقدند که درام دادگاهی فیلم، با وجود جذابیت و پرکشش بودنش، در زمانی که فیلم‌ساز تصمیم به تبدیل دادگاه به یک جلسه روانشناسی می‌گیرد، مشکلی پیدا می‌کند. به نظر آنها، این تغییر در روند داستان، از اصالت و واقعیت موضوع دور می‌شود و جلسات روانشناسی، از جریان اصلی داستان منحرف می‌کنند. از این رو، بررسی فیلم “آناتومی یک سقوط” با تمرکز بر این مسئله آغاز می‌شود.

درام‌های دادگاهی، که فیلم “آناتومی یک سقوط” نیز از آن‌ها است، زیرمجموعه‌ای از ژانر جنایی مادر هستند. در این ژانر، سه شخصیت عمده وجود دارند: اولین شخصیت، جستجوگری که به دنبال حل راز جنایت می‌گردد، دومین شخصیت، قربانی جنایت، و سومین شخصیت، جانی یا جنایتکار. در درام‌های دادگاهی، که “آناتومی یک سقوط” نیز یکی از آن‌هاست، حضور فیزیکی قربانی معمولاً به زودی پایان می‌یابد و ماجرا بر روی قربانی و دلایل اتفاقات تمرکز می‌کند. جستجوگر نیز معمولاً وکیل دادگاه یا دادستان است، و جنایتکار معمولاً در دادگاه حاضر است. اما درام‌های دادگاهی با ارائهٔ مدارک جدید و پیچیدگی‌های داستانی، الگوهای ثابت را متحول می‌کنند؛ گاهی به نمایش می‌گذارند که قربانی نیز به نوعی مسئول جنایت بوده و جنایتکار واقعی، قربانی خود است.

روایت فیلم “آناتومی یک سقوط” نیز از همین الگوها پیروی می‌کند؛ دادگاه قرار است با ارائهٔ مدارک قاطع، راز جنایت را حل کند، اما مشکل زمانی شروع می‌شود که این مدارک به جای مدارک حقیقی، احساسات شخصیت‌ها در زمان زندگی زناشویی آن‌ها معرفی می‌شود. در برخی مواقع، احساس می‌شود وکیل و دادستان به جای بررسی دلایل جنایت، به دنبال درک روانی شخصیت‌ها هستند. این البته می‌تواند به نظر برسد که این رویکرد منطقی است، زیرا برخی پرونده‌ها بر اساس دلایل موجود بین طرفین حل می‌شوند. اما تمامی دادگاه به این مسئله محدود نشود و بررسی دلایل جنایت می‌تواند جذابیت بیشتری برای داستان ایجاد کند.

همچنین، فهم انگیزه‌های شخصیت‌ها بر اساس روابط علت و معلولی ساده در پیرامونشان نمی‌رود. سازندگان فیلم “آناتومی یک سقوط” بخشی از این موضوع را به عهدهٔ عنصر تصادف در داستان قرار داده‌اند. از جمله این عناصر، پیدایش یک فایل صوتی است که اگرچه برای به وجود آمدن یکی از بهترین سکانس‌های فیلم کمک می‌کند، اما حضور ناگهانی آن و وابستگی اساسی دادگاه به این تصادف، از زیبایی درام کمی کاسته است. عنصر تصادف به طور کلی برای هر اثری مضر نیست، اما باید جایگاه مناسب خود را در داستان پیدا کند تا بتواند جذابیت آن را افزایش دهد، به ویژه در یک فیلم که باید به روایت کلاسیکی از دلایل و انگیزه‌های جنایت پیش برود.

با این وجود، فیلم “آناتومی یک سقوط” نقاط قوت قابل توجهی دارد؛ به عنوان مثال، کارگردانی فیلم در برخی سکانس‌ها بسیار زیبا است. از سکانس ابتدایی که گذشته‌ایم، تا نحوهٔ فیلم‌برداری دادگاه که برای بیننده حسی از فشار ایجاد می‌کند، تمامی دادگاه به شیوه‌ای زیبا آراسته شده است. همچنین، ساختار داستان به طرزی بسیار مناسب ارائه شده که به تشخیص بیننده از داستان کمک می‌کند. اگرچه برخی از جنبه‌های این ساختار به‌طور کامل تداوم نیافته‌اند و ممکن است برخی از توضیحات اضافی را به بیننده ارائه کند، اما به طور کلی، “آناتومی یک سقوط” به عنوان یک اثر موفق در ژانر درام دادگاهی می‌تواند توجه بیننده را به خود جلب کند.

اگر فراموش کنیم که سر و کله‌ی یک فایل صوتی پیدا شده و به جای آن به سکانس درگیری زن و شوهر پس از آن بپردازیم، با یکی از دستاوردهای بازیگری و کارگردانی سال ۲۰۲۳ روبرو هستیم. از یک سو، کارگردان با استفاده مناسب از میزانسن و تدوین دقیق برای پیشبرد قصه، مخاطب را در گوشه‌ی رینگ گیر بیاندازد و با تشنج‌بخش‌تر شدن فضا، هیجان و ترس را افزایش دهد. از سوی دیگر، دو بازیگر فیلم نقش بزرگی را ایفا کرده‌اند؛ به ویژه زاندرا هوله که همدلی و نفرت را همزمان در مخاطب ایجاد می‌کند، تا او را همچنین بپذیریم و هم احتمال بی‌گناهی او را در نظر بگیریم. در این فضا، فیلم از بازیگر نقش اصلی بهره می‌برد و او اصلی‌ترین عامل موفقیت آن است.

از امروز، منتظر فیلم بعدی ژوستین تریه ماند بمانید، او نشان داده که یک کارگردان قابل توجه است و می‌تواند نبض مخاطب را درک کند. همچنین، بازیگران نیز عملکرد بسیار خوبی ارائه داده‌اند؛ هیچ بازی بدی در فیلم “آناتومی یک سقوط” وجود ندارد. تنها چیزی که لازم است این است که از جو زمانه دوری کرده و به جای استفاده از جنبش‌های مد روز، به ساختن داستانی که واقعیت قابل باوری دارد، تمرکز کند؛ جهانی که در آن، دادگاهی تنها به تجسس در احساسات قهرمان داستان مبادرت می‌کند، به دلیل فاصله ای که با واقعیت دارد، متاسفانه چندان قابل باور نیست.

شناسنامه فیلم «آناتومی یک سقوط» (Anatomy Of A Fall)

• کارگردان: ژوستین تریه
• نویسندگان: ژوستین تریه و آرتور هراری
• بازیگران: زاندرا هوله، اسوان هارلو، ساموئل تیث
• محصول: ۲۰۲۳، فرانسه
• امتیاز IMDb: ۷.۸/۱۰
• امتیاز راتن تومیتوز: ۹۶٪
• امتیاز نویسنده: ۳/۵

خلاصه داستان:
زاندارا هویتر، نویسنده مشهور آلمانی، به همراه شوهر و تک فرزندش در فرانسه زندگی می‌کند. زندگی آن‌ها در منطقه‌ای دورافتاده و ساکتی از شهر جریان دارد. یک روز، شوهر زاندارا از طبقه‌ی بالایی خانه سقوط می‌کند و جان خود را از دست می‌دهد. مقامات قضایی شروع به تحقیق دربارهٔ این حادثه می‌کنند و زاندارا متهم به قتل می‌شود. در حالی که وکیل زاندارا تلاش می‌کند تا دادگاه را متقاعد کند که این یک حادثه‌ی خودکشی بوده و قتلی صورت نگرفته است…