عشق و تأثیر آن بر تغییرات مغزی: کاوشی نخستین بر روی این پدیده

برای اولین بار، محققان نشان داده‌اند که تجربه عشق رمانتیک می‌تواند سیستم فعال‌ساز رفتاری (BAS) مغز را به‌طور قابل توجهی تغییر دهد. زمانی که در ماجراهای عاشقانه شرکت می‌کنیم، BAS بر دیگر عملکردهای شناختی مغز غلبه کرده و تمام توجه را به فرد معنی‌دار می‌کند.

مدت‌هاست که ماهیت و تکامل عشق برای دانشمندان چالشی پیش‌آمده و اطلاعات دقیقی در این زمینه موجود نیست. اکنون تیم پژوهشی از دانشگاه‌های کانبرا، ملی استرالیا و جنوب استرالیا با بررسی ۱٬۵۵۶ جوان که خود را عاشق می‌دانستند، به یک گام مهم برای حل این معما نزدیک شده‌اند. هدف آن‌ها، کشف مسیرهای شیمیایی و محرک‌های رفتاری ناشی از تأثیرات عشق در سیستم فعال‌ساز رفتاری (BAS) مغز بود.

تحقیقات گذشته نشان داده بودند که نقش BAS در افزایش حساسیت جنسی زنان و مردان مشخص است. همچنین، ما اطلاعاتی در مورد ارتباط هورمون اکسی‌توسین با عشق داریم. هنگامی که با عشق مواجه می‌شویم، جریان اکسی‌توسین در سیستم عصبی و سیستم خونی آغاز می‌شود. با این حال، به‌نظر می‌رسد که عشق مکانیسم‌های پیچیده‌تری را در مغز فعال می‌کند.

عشق با مغز ما چه می‌کند؟

تیم پژوهشی به این نتیجه رسیده که فعالیت سیستم فعال‌ساز رفتاری، عامل اصلی تمرکز سریع مرکز توجه فرد عاشق به معشوقش می‌شود. این سیستم، تمام محرک‌های مرتبط با معشوق را در اولویت قرار می‌دهد، با ترکیب اکسی‌توسین و دوپامین که اهمیت ویژه‌ای برای مغز فراهم می‌کند.

ویژگی این سیستم فعال‌ساز رفتاری این است که تأثیر آن در مغز به صورت گسترده‌ای فراگیر است و به چندین ناحیه مغز ارتباط دارد. حساسیت بالای این سیستم به فعالیت بالای تگمنتوم شکمی و قشر مدار پیشانی، همچنین واکنش‌پذیری پاداشی با قشر پیش‌پیشانی جانبی و دیگر ناحیه‌ها ارتباط دارد.

پژوهش‌گران قبلی می‌دانستند که تغییر در حجم ماده خاکستری در بخش‌های خاصی از مغز نیز با فعالیت این سیستم ارتباط دارد. همچنین، سطح انتقال‌دهنده عصبی گلوتامات در شبکه پاداش مغز می‌تواند تفاوت در واکنش‌پذیری پاداشی این سیستم در افراد مختلف ایجاد کند. این دو ساختار هم‌پوشانی زیادی با ساختارهای مغزی مرتبط با عشق دارند.

این مکانیسم پیچیده باعث می‌شود تا محرک‌های معشوق در مغز ارزشی بالاتر از سایر محرک‌ها پیدا کنند و تغییرات رفتاری ایجاد کنند که فرد عاشق معشوق خود را به‌طور کامل و بی‌نقص در نظر بگیرد و زندگی روزانه خود را به او اختصاص دهد.

دانشمندان در مرحله‌ی بعد قصد دارند با استفاده از تکنیک fMRI به بررسی تفاوت‌های مسیرهای شیمیایی و فعالیت سیستم فعال‌ساز رفتاری در واکنش‌های شناختی زنان و مردان بپردازند. این تحقیق نه‌تنها نوری بر مکانیسم‌های عشق در مغز می‌اندازد، بلکه بینش‌هایی درباره تاریخ تکاملی عشق نیز ارائه می‌دهد.