شب، داخلی، دیوار: قربانی قصه بر سرِ قربانگاه فرم

یک مرد نابینا، یا بهتر است بگوییم در آستانه نابینایی، در حال خودکشی است. پس از اقدام اشتباه، او پشیمان می‌شود. در خانه‌اش، درب کوبیده می‌شود و از طریق نگهبان ساختمان، علی (نوید محمدزاده)، که در آنجا زندگی می‌کند، متوجه می‌شویم که زنی در حال فرار از مأموران قانون در ساختمان پنهان شده است. او از طریق پله اضطراری در خانه علی پنهان شده است. این واقعه موقعیتی جالب ایجاد می‌کند؛ زیرا مرد نمی‌تواند ببیند. بنابراین، این می‌تواند جلوی تشخیص حضور زن در خانه‌اش را بگیرد و به وقوع یک رابطه غیرمنتظره بین مردی در آستانه خودکشی و زنی که از دست مأموران فراری است، بیانجامد. اما به سرعت متوجه می‌شویم که وضعیت چیز دیگری است.

بله، فیلم به عنوان یک نماد است که حرف‌های خود را پشت نمادهای آشکار و پنهانش می‌زند. ما به عنوان مخاطبان ایرانی با کمترین اطلاعاتی که به ما داده می‌شود، می‌فهمیم که شلوغی در فضای بیرونی به چه معناست و این افراد کی هستند. اما آیا مخاطبان غیرایرانی هم می‌توانند این نشانه‌ها را درک کنند؟ احتمالاً به همین دلیل است که منتقدان به فیلم امتیاز کمی داده‌اند.

ساختن یک فیلم با محیط و شخصیت‌های کم، کاری دشوار است. هم کارگردانی و نویسندگی فیلمنامه، و هم بازیگری آن سختی‌های خاص خودشان را دارند. از لحاظ بازیگری، نوید محمدزاده، دایانا حبیبی و امیر آقایی نقش‌های خوبی را بازی کرده‌اند. محمدزاده در نقش یک نابینا یا کم‌بینا احتمالاً شکنجه‌دیده عمل می‌کند، اگرچه بعضی اوقات لحن و بیانش اغراق‌آمیز به نظر می‌رسد. دایانا حبیبی که از تئاتر آمده، در ایفای نقش‌های پرتنش و نقش مادری که بچه‌اش را گم کرده، عملکرد خوبی داشته است، به‌ویژه در اولین تجربه سینمایی خود. امیر آقایی با گریمی که بسیار خوب روی صورتش اعمال شده، اگرچه نقش کوتاهی دارد، وجه‌های دیگری از توانایی بازیگری‌اش را نشان داده است. این می‌تواند نتیجه همکاری و تجربه‌های گذشته آقایی و کارگردان باشد. اما سایر بازیگران نتوانستند نقش خود را به خوبی ایفا کنند، به‌ویژه بازیگر بازجو.

مشکل “شب، داخلی، دیوار” نه از بازیگری و نه از کارگردانی است، بلکه مشکل از فیلمنامه آن است. فیلم می‌توانست به عنوان یک فیلم کوتاه ارائه شود، حتی با وجود راز بزرگی که در خود جای داده است. بله، برای باز کردن این راز، زمینه‌سازی لازم است، اما فیلم خیلی زود راز خود را فاش می‌کند و این باعث می‌شود که دنبال کردن داستان خسته‌کننده باشد. این قابل‌قبول است که یک فرد در شرایط و وضعیت علی چه تخیلاتی را در ذهنش تربیت کند، اما تکلیف مخاطب چیست؟ مخصوصاً زمانی که مخاطب می‌داند آنچه روی صحنه می‌بیند، واقعیت نمی‌باشد. اگر تمرکز فیلم‌ساز بر روی این مسئله بوده است، زمانی که مخاطب متوجه می‌شود داستان خیلی زود فاش شده است، ادامه دادن داستان به‌صورت مطرح شده، چه دلیلی دارد؟

فیلم “شب، داخلی، دیوار” به عنوان یک آثار بلندپروازانه و تجربی شناخته می‌شود که در سینمای ایران کمتر دیده شده است. جسارت و توانایی خلاقانه کارگردان در این فیلم قابل تحسین است، از آنجایی که به دغدغه‌های انسانی عمیق می‌پردازد و تلاش می‌کند نقدهای مهمی را ارائه دهد.

شخصیت‌های تنهای بیچاره در این فیلم، که تنها به دلیل بشر بودن خود در مواجهه با سختی‌ها و سرنوشت‌های ناشناخته زندگی می‌کنند، باعث ایجاد تأثیر عمیقی بر مخاطب می‌شوند. اما در عین حال، فیلم به شیفتگی در فرم قصه‌گویی خود می‌پردازد و اغلب قصه به فدای فرم می‌شود. این باعث می‌شود که برای درک انگیزه‌های شخصیت‌ها نیاز به اطلاعات بیشتری باشد که ممکن است به درستی منتقل نشوند.

با این حال، فیلم به زیبایی از تکنیک‌های نمایشی استفاده می‌کند تا اطلاعات را به طور زمان‌بندی شده‌ای ارائه دهد و جذابیت زیادی برای مخاطب ایجاد کند. با این حال، بعضی از این تکنیک‌ها ممکن است درک مخاطب را محدود کنند و به جای همدردی، فاصله‌ای را بین آنها ایجاد کنند.

بازیگران در فیلم نقش‌های خود را با تلاش و توانایی بازی می‌کنند، اما ممکن است برخی از انتخاب‌های کارگردانی باعث شود که ارتباط عمیقی با شخصیت‌ها برقرار نشود. همچنین، فیلم به طور کلی به مخاطب ایرانی نیازمند است و ممکن است برای مخاطبان خارجی کمتر جذاب باشد.

در مجموع، “شب، داخلی، دیوار” یک فیلم تجربی و جسارتمند است که به دغدغه‌های انسانی عمیق می‌پردازد، اما در برخی جوانب ممکن است از دیدگاه مخاطبان به چالش کشیده شود.