پنج کارگردان انیمه‌ای که طرفداران هایائو میازاکی باید ببینند

هنگامی که دو کلمه ژاپن و خلاقیت در کنار یکدیگر قرار می‌گیرند، بدون شک، نام هایائو میازاکی به عنوان یک افسانه در ذهن ما طی می‌شود. تقریباً همه علاقه‌مندان به سینما، این هنرمند خلاق و پیشرو در دهه‌های گذشته را به عنوان یک هنرمند ژاپنی با استعداد می‌شناسند. او نه تنها یک کارگردان برجسته در دنیای سینما نیست که توانسته است جایگاه خاص خود را بسازد، بلکه سایر کارگردانان انیمه نیز جهان‌های خود را خلق کرده‌اند که هرکدام ارزش ملاقات دارند. اگرچه میازاکی می‌تواند بهترین باشد، اما دیگر کارگردانان انیمه نیز با آثار گوناگون و جذاب خود، جایگاه خود را پیدا کرده‌اند.

بسیاری از کارگردانان انیمه در طول سال‌ها با شکنندگی ساختار و تجاوز از مرزهای رایج در دنیای انیمیشن، موفق به ایجاد جهان‌های بصری منحصربه‌فردی برای آثار خود شده‌اند و اکنون به عنوان بهترین‌ها شناخته می‌شوند. انیمه‌های ژاپنی به تنهایی تأثیر زیادی بر صنعت انیمیشن داشته‌اند تا جایی که هر سال، جوایز مهمی از جشنواره‌های معتبر به فیلم‌ها و هنرمندان این حوزه اهدا می‌شود. به همین دلیل تصمیم گرفته‌ایم ۱۰ هنرمند ژاپنی با استعداد و خلاق را به شما معرفی کنیم که با وجود خلق آثار شگفت‌انگیز، شاید به ندرت با نام یا آثار آن‌ها آشنا شده‌اید.

۱- ماکوتو شینکای (Makoto Shinkai)

انیمه “نام تو” (Your Name) به کارگردانی ماکوتو شینکای، به عنوان یکی از برترین انیمه‌های یک دهه اخیر شناخته می‌شود. موفقیت چشمگیر این اثر، باعث اعتبار و شهرت شینکای به عنوان یک کارگردان است که، مانند هایائو میازاکی، همزمان توانایی خوب در گویایی داستان و تجسم تصویری دارد. تصویرسازی‌های انیمیشن “نام تو” با خطوط سیال و رنگ‌های زنده، با تلفیق هوشمندانه با موسیقی ملایم در پس‌زمینه، به یک اثر جذاب و جاذب تبدیل شده است.

شینکای در فیلم‌های کوتاه خود به یک سبک منحصر به فرد و چشم‌گیر دست یافته است که تأثیرات هایائو میازاکی را در خود جلب کرده و سپس این شیوه را به ساخت فیلم‌های بلند خود انتقال داده است. در تمام اثار ماکوتو شینکای، جلوه‌های بصری معمولاً شامل نمایش گذر زمان و تکنولوژی به شکل بسیار زیبا و پررنگی حضور دارند.

۲- ساتوشی کن (Satoshi Kon)

ساتوشی کن، کارگردان و انیماتور ژاپنی، اگرچه تعدادی از بهترین انیمه‌های تاریخ را در کارنامه‌اش دارد، اما او بیشتر با اثر برجسته‌اش به نام «پاپریکا» (Paprika) شناخته می‌شود. این فیلم جهان پنهان و قدرتمند رویاهای انسان را به تصویر می‌کشد و داستان آن حول محور یک دستگاه است که به مردم کمک می‌کند تا رویاهای خود را آشکار یا کنترل کنند. این اثر الهام‌بخش فیلم «تلقین» (Inception) به کارگردانی کریستوفر نولان بوده است.

سبک منحصربه‌فرد ساتوشی کن، از طریق آن، جهانی تصویری ویژه را برای قصه‌های پرمعنا و شخصیت‌های عجیب خلق می‌کند. این جلب توجه مخاطب را به مفاهیم و مسائل کمتر پوشش داده شده در دنیای انیمه‌ها می‌کند.

ایده‌های ساتوشی کن، نمایشی کاملاً بدیع از عالم سورئالیسم هستند. تماشای آثار او، حسی از تجربه‌ی دیدن، رویایی عجیب و حتی یک نقاشی ترسناک را به بیننده منتقل می‌کند. نمونه کامل این ایده را می‌توان در انیمه‌ی «آبی تمام عیار» (Perfect Blue) مشاهده کرد.

۳- مامورو هوسودا (Mamoru Hosoda)

مامورو هوسودا به عنوان یکی از برجسته‌ترین کارگردانان انیمه شناخته می‌شود که همواره در آثار خود موفق به یکپارچه‌سازی عناصر علمی-تخیلی در محیط و فضای معاصر ژاپن شده است. از جمله شاهکارهای او، «دختری که در زمان پرش می‌کرد» (The Girl Who Leapt Through Time) به عنوان محبوب‌ترین اثر او شناخته می‌شود که دنباله‌ای از یک رمان همنام است. داستان این فیلم به روایت بخشی از زندگی یک دختر دبیرستانی می‌پردازد که پس از برخورد غیرمنتظره با یک شی عجیب، قابلیت سفر در زمان را پیدا می‌کند.

در این اثر، نسبت به سایر کارهای هوسودا مانند «جنگ‌های تابستانی» (Summer Wars)، به کمترین اندازه از عناصر ژانر علمی-تخیلی استفاده شده است. در حالی که در «جنگ‌های تابستانی»، هوسودا به جسارت انیمیشن سه بعدی را با انیمیشن دو بعدی ترکیب کرد.

۴- هیده‌آکی آنو (Hideaki Anno)

هیدئوآکی آنو، یکی از برجسته‌ترین انیماتورها و فیلم‌سازان ژاپنی، به‌عنوان یکی از شخصیت‌های بسیار تأثیرگذار در حوزه‌ی هنرهای تصویری، به حساب می‌آید. در دوره‌ی فعالیت خود، آنو به خوبی توانسته آثار علمی-تخیلی متعددی خلق کند که به‌عنوان جواهرات درخشان در کارنامه‌اش شناخته می‌شوند. با این حال، شهرت او عمدتاً به‌خاطر ساخت مجموعه انیمه معروف به «نئون جنسیس اوانگلیون» (Neon Genesis Evangelion) است.

محتوای این انیمه برپایه‌ی مسائل و آسیب‌های روانی است و یکی از دلایل اساسی انتخاب هیدئوآکی آنو برای مطرح کردن چنین مفاهیم روان‌شناختی عمیقی، تأثیرات افسردگی شخصی او در زندگی در زمان ساخت انیمه‌هایش می‌باشد. بدون شک، «نئون جنسیس اوانگلیون» به‌عنوان یک اثر منحصربه‌فرد شناخته می‌شود؛ زیرا تاکنون هیچ انیمه‌ای نتوانسته به مفهوم و محتوای آن رقابت کند، به اعتقاد منتقدان.

۵- کاتسوهیرو اوتومو (Katsuhiro Otomo)

کاتسوهیرو اوتومو با ساخت انیمه‌ی «آکیرا» که براساس یک مانگای همنام تدوین شده بود، به نقش اساسی در توسعه‌ی ژانر سایبرپانک در دنیای انیمه ایفای نقش کرد. وقتی در سال ۱۹۸۸ این اثر به نمایش درآمد، برای بسیاری از انیماتورها، این رویداد به عنوان یک اتفاق بزرگ در تاریخ ساخت انیمه شناخته شد.

همچنین، در گذشته، اوتومو یک فیلم دیگر با نام «نئو توکیو» را خلق کرد که به‌عنوان یک نمونه تجربی و پیشینه‌ای برای ایجاد اثر بی‌نظیر و ماندگارش شناخته می‌شود. این فیلم نه تنها به تدبیر و کمال در طراحی دنیای سایبرپانک، بلکه به‌عنوان یک پیش‌نمونه مهم در مسیر خلق اثرهای بی‌بدیل اوتومو محسوب می‌شود.

۶- ایسائو تاکاهاتا (Isao Takahata)

ایسائو تاکاهاتا، کارگردان، فیلمنامه‌نویس و انیماتور برجسته‌ای بود که با ارائه‌ی برداشت‌های تاثیرگذار و منحصربه‌فرد از موقعیت‌ها و شخصیت‌ها، در عرصه‌ی هنر انیمیشن به شهرت دست یافت. در آثار بسیاری از انیمه‌های او، به‌عنوان مثال در «مدفن کرم‌های شب‌تاب»، به جای استفاده از عناصر علمی-تخیلی، فانتزی یا حتی ماوراءطبیعی که در بسیاری از انیمه‌ها دیده می‌شود، شاهد یک دنیای اشباح و اندوه‌انگیز هستیم.

انیمه «مدفن کرم‌های شب‌تاب» به‌عنوان یکی از بهترین فیلم‌های ضدجنگ شناخته می‌شود؛ زیرا در آن با تصویر واقعی و دردآوری از رخدادهای ناپسند جنگ جهانی دوم مواجه می‌شویم. از دیگر آثار ارزشمند ایسائو می‌توان به «افسانه شاهدخت کاگویا» اشاره کرد که اگرچه در اساس به مضمون ماوراءطبیعی متمرکز است، اما به‌صورت همزمان به مسائل اساسی نیز پرداخته است. او همچنین «آن شرلی با موهای قرمز» و «هایدی، دختر آلپ» را نیز کارگردانی کرده که از جمله آثار معروف او هستند.

۷- مامورو اوشی (Mamoru Oshii)

مامورو اوشی به‌عنوان یک کارگردان، مانند اوتومو، به‌عنوان یکی از پیشگامان ژانر سایبرپانک در دنیای انیمه شناخته می‌شود. آثار خلاقانه‌ترین او، به‌ویژه «شبح درون پوسته»، او را به عنوان یکی از شخصیت‌های کلیدی در توسعه این ژانر تبدیل کرده است، که به عنوان الهام‌بخش برای فیلم علمی-تخیلی معروف ماتریکس شناخته می‌شود.

انیمه «شبح درون پوسته» به‌طور اصلی به جوانب فلسفی، از جمله مفهوم خودآگاهی، در یک فضای سایبرپانک پرداخته است. در این اثر، مفاهیم هستی‌گرایی (اگزیستانسیالیسم) و انسان‌گرایی (اومانیسم) نیز به طور گسترده‌تر مورد بررسی قرار گرفته‌اند. علاوه بر این، این انیمه موفق به ایجاد یک فرانچایز شده است که در سال‌های بعد به یک پدیده موثر در دنیای انیمه تبدیل شده است.

۸- شینیچیرو واتانابه (Shinichiro Watanabe)

میهینیچیرو واتانابه یکی از برجسته‌ترین کارگردانان انیمه است که به نقل از بهترین‌ها در زمینه سایبرپانک شناخته می‌شود. واتانابه به عنوان کارگردان مجموعه انیمه “کابوی بیباپ” (Cowboy Bebop)، که یک زیرژانر علمی-تخیلی فضایی-وسترن است، شناخته می‌شود. این اثر، اگرچه به طور مستقیم یک انیمه سایبرپانک نیست، اما تأثیر گذاری بر گسترش این ژانر داشته است. واتانابه در ادامه مسیر حرفه‌ای خود به عنوان یکی از سازندگان مجموعه سایبرپانک “انیماتریکس” (The Animatrix) نیز شناخته می‌شود که به عنوان پیش درآمد و تکمیل فیلم “ماتریکس” (The Matrix) معروف است.

سبک فیلم‌سازی واتانابه کاملاً متمایز از دیگر هنرمندان در این لیست است. حرکت شخصیت‌ها گاهی بدون جزئیات به نظر می‌رسد و کنتراست پایین رنگ‌ها از ویژگی‌های ظاهری انیمیشن‌های او است که به طراحی آنها افزوده شده است. این سبک تصویرسازی به فضای انیمیشن‌های واتانابه کمک بسیاری کرده و او را به عنوان یک هنرمند منحصر به فرد در دنیای انیمه سایبرپانک معرفی می‌کند.

۹- نائوکو یامادا (Naoko Yamada)

نائوکو یامادا یکی از کم‌نظیرترین انیماتورها و کارگردانان زن در حوزه انیمه ژاپن است، اگرچه توانمندی‌اش را به برتری بر اساس جنسیت نمی‌شناسد. او بیشتر به خاطر مجموعه تلویزیونی «کی-اون!» (K-On!) شناخته می‌شود، که در آن داستان به محور موسیقی متمرکز است و پس از گذشت دهه، همچنان یکی از محبوب‌ترین انیمه‌ها به حساب می‌آید.

در سال ۲۰۱۶، او با ساخت فیلم «صدای خاموش» (A Silent Voice)، با موضوعی متمایز درباره اهمیت شنیدن، ابراز توانایی خود را نشان داد. داستان این فیلم درباره دختری ناشنواست که توسط شخصیت‌های اصلی فیلم تحت آزار و اذیت قرار می‌گیرد و در ادامه داستان، واقعیات غیرقابل پیش‌بینی رقم می‌زند.

۱۰- یوشیوکی تومینو (Yoshiyuki Tomino)

یوشیوکی تومینو، نویسنده رمان، انیماتور، فیلمنامه‌نویس، ترانه‌سرا، کارگردان، و به طور طبیعی خالق مجموعه تلویزیونی «موبایل سوت گاندام» (Mobile Suit Gundam) است. تومینو تاثیرات قابل توجهی بر رشد انیمه‌های “مکا” (mecha) داشته است که یک سبک علمی-تخیلی با تمرکز بر روی ربات‌ها و ماشین‌آلات کنترل‌شده توسط انسان‌ها می‌باشد.

«موبایل سوت گاندام» به عنوان اولین اثر از مجموعه گاندام، که در 43 قسمت از سال 1979 تا 1980 پخش شد، شناخته می‌شود و این انیمه بخشی از یک فرانچایز گسترده‌تر رسانه‌ای گاندام محسوب می‌شود که چندین داستان مستقل دیگر نیز براساس آن ساخته شده است.